“Apostrof” Kavramı ve Tanzimat’tan Servet-i Fünûn’a Türk Şiirinde “Apostrof”
Journal Title: Dil ve Edebiyat Araştırmaları - Year 2019, Vol 19, Issue 19
Abstract
Apostrof, kısaca “özellikle duymayan varlıklara seslenme” şeklinde tanımlanabilir. Apostrof; ölü veya hayali bir kişiye, olmayan bir yere veya cansız bir nesneye, kişileştirilmiş soyut bir fikre hitap etmeye denir. Tanzimat öncesi Türk edebiyatında apostrofun direkt olarak karşılığı olabilecek bir edebî sanat bulunmamaktadır. Bu çalışmadaki amaç apostrof sanatının Tanzimat öncesi Türk edebiyatında kullanılıp kullanmadığını sorgulamak değil; farklı yaklaşımlar olsa da genel geçer bir tanımla “kişileştirilmiş soyut bir kavram, ölüye veya cansız bir nesneye” hitap etmek olan anlamı üzerinden Batı’da Eski Yunan’dan beri kullanılagelen apostrofun; bu şekliyle Tanzimat sonrası Türk şiirinde sıklıkla yer almasının altında yatan sebepler üzerine yoğunlaşmak olacaktır. Tanzimat döneminde Batılı bir tavır olan dünyaya yönelmenin apostrof kavramı üzerinden de okunabileceğini düşünüyoruz. Tanrı’nın akılla idraki düşüncesi ve yeni “insan-tabiat” anlayışının bir yansıması olarak Tanzimat I. nesil edebiyatçılarında görülen bu yeni tavır; romantizmin etkisiyle Tanzimat II. nesilde ve özellikle de Abdülhak Hâmit’te çok daha bariz bir şekilde karşımıza çıkar. Ancak eski- yeni mücadelesinin yeninin zaferiyle sonuçlandığı, tam anlamıyla yeni bir edebiyatın kendini gösterdiği Servet-i Fünûn döneminde apostrofun da yeni “Tanrı-tabiat-insan” anlayışı çerçevesinde daha yoğun kullanımına şahit oluyoruz. Bu bağlamda Tevfik Fikret’in ve Cenap Şahabettin’in şiirlerinde bir edebî sanat olarak Batı edebiyatında sıkça kullanılan apostrof örneklerine rastlanır. Özellikle Cenap Şahabettin’in şiirleri onun tabiat algısı ve rûh-i kâinat fikri çerçevesinde Batılı anlamda “Tanrı-tabiat-insan” anlayışı üzerinden yorumlayabileceğimiz apostrof örneklerini çokça içermektedir.
Authors and Affiliations
Ali KURT
Keywords
Related Articles
- EP ID EP493084
- DOI 10.30767/diledeara.542593
- Views 364
- Downloads 0
Postkolonyalizmi Masal Üzerinden Söyleme Dönüştürmek: “Masal” ve “Madam Butterfly Ölmeyi Reddederse”
Masallar, dünya edebiyatı haritasında ait olduğu kültürün özelliklerini ortaya koyan en katışıksız edebî türlerden birisidir. Bugün Türk, Hint ve Alman masalları değerlendirmesinin kökeninde bu özelliğin önemli bir tesir...
Colson Whitehead’in Yeraltı Demiryolu Romanında Yeni Kölelik Anlatısı ve Amerikan Buyruğu
Bu çalışmada yakın dönem içinde ön plana çıkan siyahi yazar Colson Whitehead’in 2016 yılında yayımlanmış ve oldukça ses getirmiş olan Yeraltı Demiryolu adlı romanı incelenmektedir. Yeni bir kitap olmasına rağmen, ele alı...
Editörden
...
Usul-i Cedit Eğitim ve Selim Sabit’in Elifba Risalesi
Anadilde okuma yazma öğretimi son dönem Osmanlı eğitim tarihinin en önemli meselelerinden biridir. Arapça, Latince ve İbranice din dili olmaları bakımından Müslüman, Hıristiyan ve Yahudiler arasında birinci derece önem a...
Ali Nihad Tarlan’ın Farsça Yayımlanmış Çalışmalarına Dair Bilgiler ve Nâilî İle İlgili Bir Eserinin Türkçe Tercümesi
Eski Türk Edebiyatı Profesörü olarak uzun yıllar ders vermiş olan Ali Nihad Tarlan Farsçadan yapmış olduğu çeviriler ile de tanınmaktadır. Farsçadan yapmış olduğu tercümeler arasından en önemlileri Nîzâmî, Fuzûlî, Yavuz...