Abstract

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı neticesinde Kars, Ardahan ve Batum sancakları savaş tazminatı olarak Rusya’ya verilmişti. Bu tarihten itibaren 40 yıl boyunca Rus işgalinde kalan bölge, 3 Mart 1918 Brest-Litovsk Antlaşması’nın ardından tekrar anavatana katıldı. Ancak bu durum uzun sürmemiş ve Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte imzalanan 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi’ne göre Osmanlı Devleti tekrar bölgeyi boşaltmak zorunda kalmıştı. Bu tarihten sonra da İngilizler bölgede Ermeni ve Gürcüleri destekleyerek hâkimiyet kurmak istemiş, buna karşın Türk ve Müslüman halk tarafından da bağımsızlık mücadelesi başlatılmıştı. Silahlı olarak teşkilatlanan Türk ve Müslüman ahali bir yandan kongreler düzenlerken bir yandan da bölgesel hükümetler kurmuşlardır. Bu teşkilatlanmaların zirve noktası hiç kuşkusuz ki Cumhuriyet namını da taşıyan Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti olmuştur. Bu çalışmada Elviye-i Selase’de kurulan milli teşkilatlar, bölgede düzenlenen kongreler, Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti’nin kuruluş aşamaları ve faaliyetleri ile milli teşkilatların bölge Türklüğünün korunmasındaki rolü incelenmeye çalışılmıştır.

Authors and Affiliations