Cyklofosfamid. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Apply

Cyklofosfamid. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2015, Vol 31, Issue 1

Abstract

Cyklofosfamid ma postać białego, drobnego, bezwonnego proszku (monohydrat), który po-zbawiony wody krystalizacyjnej ma postać oleistej, półpłynnej substancji ciemniejącej pod wpływem światła. Cyklofosfamid działa cytostatycznie i immu-nosupresyjnie. Stosowany jest w leczeniu: ziar-nicy złośliwej, chłoniaków złośliwych, szpicza-ka mnogiego, przewlekłej białaczki limfatycz-nej, raka jajnika, nieoperacyjnego raka sutka oraz nabłoniaka oskrzeli. Jako środek immuno-supresyjny cyklofosfamid jest stosowany w leczeniu: zespołu nerczycowego, liszaja rumie-niowatego, reumatoidalnego zapalenia stawów, niedokrwistości immunohemolitycznych oraz podczas transplantacji nerek i szpiku. Lek po-daje się doustnie w postaci tabletek lub draże-tek oraz pozajelitowo po rozpuszczeniu sub-stancji ex tempore w wodzie do wstrzykiwań. Stosuje się go również do perfuzji narządów, w których rozwija się nowotwór. Stosowany jest zarówno pojedynczo, jak i (najczęściej) w połą-czeniu z innymi lekami przeciwnowotworo-wymi. Genotoksyczność cyklofosfamidu potwierdzo-no w wielu badaniach, prowadzonych w wa-runkach in vivo oraz in vitro na hodowlanych modelach zwierzęcych. Przeprowadzono znaczną liczbę badań właściwości cytogene-tycznych cyklofosfamidu na: traszkach, gryzo-niach, psach i naczelnych, uzyskując niezmien-nie dodatnie wyniki. W wielu doniesieniach opisano tworzenie adduktów DNA u ludzi pod wpływem działania cyklofosfamidu. Między-narodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała, że są wystarczające dowody na działa-nie rakotwórcze cyklofosfamidu na ludzi. Cy-klofosfamid wywołuje u ludzi raka pęcherza i ostrą białaczkę szpikową. Uznano również, że są wystarczające dowody działania rakotwór-czego tego związku na zwierzęta doświadczal-ne i sklasyfikowano cyklofosfamid jako zwią-zek rakotwórczy dla ludzi (Grupa 1.).W Unii Europejskiej cyklofosfamid został za-klasyfikowany jako substancja rakotwórcza kategorii 1.A i mutagenna kategorii 2.B. Cyklofosfamid wpływa na rozrodczość u ludzi zarówno w okresie leczenia, jak i przez krótki czas po jego zakończeniu. Związek ten powo-duje u ludzi zaburzenia płodności i zaburzenia miesiączkowania. Cyklofosfamid jest terato-genny dla wielu gatunków zwierząt, m.in. dla: szczurów, myszy, królików i naczelnych. Jest odpowiedzialny za: zniekształcenia i deforma-cje w układzie kostnym, tkankach miękkich oraz zwiększoną liczbę resorpcji, a rodzaj i częstość deformacji są ściśle zależne od czasu i wielkości dawki. Cyklofosfamid działa szko-dliwe na zarodki i prowadzi do poronień. Na-rażenie na cyklofosfamid w pierwszym tryme-strze ciąży może powodować takie liczne wady rozwojowe płodu, jak: uszkodzenia kośćca i podniebienia oraz zniekształcenia kończyn. Cyklofosfamid wchłania się: drogą inhalacyjną, z przewodu pokarmowego, z jamy otrzewnej i przez skórę. W przypadku narażenia zawodo-wego personelu medycznego skóra uważana jest za główną drogę wchłaniania. Zarówno w Polsce, jak i w innych państwach nie ustalono dotychczas wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) cyklofosfamidu w powietrzu na stanowiskach pracy ani warto-ści dopuszczalnego stężenia w materiale bio-logicznym (DSB) dla narażenia zawodowego. Za podstawę do wyprowadzenia wartości NDS przyjęto działanie rakotwórcze cyklofosfamidu na zwierzęta. Wykorzystano współczynnik nachylenia krzywej dawka-odpowiedź na po-ziomie 0,57 mg/kg mc./dzień dla nowotworów pęcherza obliczony na podstawie wyników całożyciowego narażenia szczurów na cyklofos-famid drogą pokarmową. Średnia dawka cało-życiowa dla ryzyka 10-4 wynosi 1,754 ∙ 10-4 mg/kg mc./dzień, co w warunkach narażenia zawodowego odpowiada stężeniu w powietrzu 0,01 mg/m3 i taką wartość postanowiono za-proponować jako wartość NDS. Wartość NDS cyklofosfamidu w obliczonej wysokości po-winna chronić pracowników również przed białaczką i działaniem na rozrodczość. Zapro-ponowano również przyjęcie wartości dopusz-czalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) w wysokości 1 μg cyklofosfamidu w ca-łodobowej zbiórce moczu. Brak jest podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyż-szego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh). Zaproponowano dla cyklofosfamidu zastoso-wanie następującego oznakowania: Carc. 1A – substancja rakotwórcza kategorii 1.A, „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być podobnie istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową oraz oznakowanie literami „Ft” – substancja działająca szkodliwie na płód.

Authors and Affiliations

Jan Gromiec

Keywords

Cyklofosfamid narażenie zawodowe lek cytostatyczny NDS Cyclophosphamide occupational exposure antineoplastic drug OEL

Exposure to the electromagnetic field in the work space during the use of electricity and electric installations of alternating cur-rent in power engineering. The method of in situ measurements of electromagnetic field – specific requirements

EP ID EP81574
DOI -
Views 164
Downloads 0