Dialog z INNYM w dyskursie religijnym 2. połowy XIX w. (na przykładzie kazań). O relacji katolicy – protestanci
Journal Title: Język - Szkoła - Religia - Year 2017, Vol 0, Issue 2
Abstract
Dyskurs religijny 2. połowy XIX w. prowadzony przez polski Kościół katolicki różnił się w swoich aspektach poznawczych od dyskursu, jaki rozwinął się wiek później po II Soborze Watykańskim. O jego cechach decydowało wiele czynników kontekstowych, związanych między innymi z rozwojem doktryny religijnej. Jednym z istotnych aspektów poznawczych tego dyskursu, przejawiającego się w tekstach kaznodziejskich, które stały się w niniejszym artykule obiektem badawczym, jest relacja My – Inni służąca w dużej mierze konstruowaniu wspólnotowej tożsamości. Inny kategoryzowany jest przed wszystkim na podstawie kryterium wyznaniowego, w dalszej kolejności etnicznego. W pracy przedstawia się wyodrębniane w kazaniach kategorie Innych wraz z przyporządkowanym do nich sposobem ich postrzegania z punktu widzenia wspólnoty katolickiej. W dalszej części omówiona została relacja między katolikami a protestantami na podstawie językowo-tekstowych sposobów jej kształtowania. Mechanizmy wartościowania uświadamiają, że w kazaniach dochodzi do zmiany w językowym obrazie protestantów, co jest konsekwencją osłabiania strategii negatywnej waloryzacji tej społeczności. Wyjściowy dla tego okresu profil protestanta jako złego chrześcijanina ulega przekształceniu w profil gorszego, błądzącego chrześcijanina, którego zgodnie z założeniami ówczesnego ekumenizmu należy przywrócić na łono Kościoła katolickiego. Ten aspekt relacji międzyreligijnych ujęty jest w pracy w perspektywie kategorii dialogu. Istotnym elementem pracy jest wskazanie na różnice regionalne w podejściu do Innych (niekatolików) w różnych regionach dawnej Polski, znajdującej się w XIX w. pod zaborami.
Authors and Affiliations
Renata Bizior
Językowy obraz Istoty Boskiej w powieściach Doroty Terakowskiej "Poczwarka" i "Samotność Bogów"
Artykuł podejmuje próbę zrekonstruowania obrazu Istoty Boskiej wykreowanego w dwu tytułowych powieściach Doroty Terakowskiej. Analiza wyekscerpowanego/zebranego materiału przykładowego pozwoliła określić pojęcia obrazują...
Spoglądanie „zazdrosnym okiem” a grzech invidia w historii języka polskiego
Artykuł poświęcony jest analizie trzech dawnych nazw czwartego spośród grzechów głównych, grzechu invidia. Jednostki te łączy jedna wspólna cecha, ich etymonem jest czasownik oznaczający ‘widzieć’, nawiązujący do mowy ci...
Dziewica, Panna i epitety synonimiczne Matki Bożej w pieśniach kościelnych
Autor przypomniał dogmat o dziewictwie Maryi, Matki Syna Bożego z powszechności nauczania i jego uroczyste sformułowanie przez I synod laterański w r. 649, przywołał imiona: Wirginia i Werginia, pochodne od łac. rzeczown...
O motywie chrztu w etymologiach ludowych polskich toponimów
Artykuł poświęcony jest etymologiom ludowym (nienaukowym) polskich toponimów zawierającym motyw chrztu świętego. Zostały w nim wydzielone trzy grupy pseudoetymologii: 1) etymologie nienaukowe wywodzące reetymologizowany...
Cognitive value of the hybrid work of art
I will focus on the attempt to describe cognitive value of the works in which the integration of visual and verbal signs occurred, which in effect changes the perception of such works. Language in this type of works (loc...