Dlaczego Arystoteles sprzeciwiał się pobieraniu procentu? Why was Aristotle Against Interest?
Journal Title: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio H Oeconomia - Year 2015, Vol 0, Issue 0
Abstract
Zagadnienie procentu należy do najczęściej podejmowanych zagadnień w teorii ekonomii. Główna oś dyskusji koncentrowała się wokół dylematu czy wierzyciel posiada prawo do pobierania procentu od pożyczki pieniężnej. Arystoteles dowodził, iż pieniądz ze swej natury nie jest płodny. Jako środek wymiany ułatwia wymianę dóbr i przyczynia się do zaspokojenia potrzeb. Nie jest źródłem wartości, która uzasadniałaby pobieranie procentu. Św. Tomasz z Akwinu rozwinął myśl Arystotelesa przedkładając dodatkowy argument, iż pieniądz należy do rzeczy, których użytek polega na ich zużyciu. Pobieranie procentu za użytkowanie pożyczki pieniężnej stanowi żądanie podwójnej zapłaty. W czasach nowożytnych, w związku z rozwojem stosunków kredytowych zaczęły pojawiać się traktaty rewidujące argumenty tak Arystotelesa i św. Tomasza. Dowodzono, iż kapitał ze swej istoty jest produkcyjny. Źródłem zysku z kapitału jest nadwyżka wartości dóbr wyprodukowanych za pomocą kapitału ponad wartość dóbr zużytych do ich produkcji. Z uwagi na powyższe zysk z kapitału można traktować jako wynagrodzenie za ryzyko podejmowane przez właściciela kapitału, jako cenę za użytkowanie kapitału względnie jako wynagrodzenie za wstrzemięźliwość kapitalisty. Teorie te jednak nie wyjaśniały źródła wzrostu wartości dóbr. Z Zasadnicza zmiana w podejściu do procentu nastąpiła z rewolucją w teorii wartości. Jevons i Böhm-Bawerk dowiedli, iż źródła procentu należy szukać w różnicy w wartościowaniu dóbr teraźniejszych względem dóbr przyszłych. Procent wyraża agio dóbr teraźniejszych względem dóbr przyszłych. Procent nie jest więc zjawiskiem pieniężnym. Nie jest pieniądzem uzyskanym z pieniądza. Nie jest również ceną na użytkowanie pożyczki pieniężnej. Teoria procentu pierwotnego szkoły subiektywnej (de facto jako pierwsza teoria procentu) nie kwestionuje założeń Arystotelesa. Stanowi raczej jej rozwinięcie. The concept of interest belongs to the most intricate issues in economics. Even though it has been undertaken by the most prominent philosophers there is by far no consensus on its nature and origin. Aristotle proves that money – a medium of exchange – can not be a source of value which justifies charging the interest. St. Thomas Aquinas adds that the money utility comes down to its spending and, as a consequence, collecting interest is a claim for double payment and as such can not be justified. In modern times, along with an expansion of credit institution, the economists started questioning the arguments raised both by Aristotle and St. Thomas Aquinas. It has been proved that capital is productive and a source of interest on capital is the surplus of value of final goods over the value of commodities which had served to their production. The interest on capital has to be treated as a reward for risk or abstinence undertaken by an entrepreneur. A fundamental change in an approach to the concept of interest took place along with the 19th-century revolution of value. Both Jevons and von Böhm-Bawerk noticed that a source of interest on capital needs to be associated with a difference in value of future and present goods. The interest as such is not a monetary phenomenon. A theory of interest developed by the subjective school of economics seems to be the first one which does not question the Aristotle’s assumptions and it can be interpreted as an evolution of the Aristotle’s concept
Authors and Affiliations
Katarzyna Appelt
Keywords
Related Articles
- EP ID EP220145
- DOI 10.17951/h.2015.49.4.21
- Views 84
- Downloads 0
Wybrane determinanty zmian dochodów podatkowych samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1999–2014, Selected Determinants of Changes in the Tax Revenue of Local Governments in Poland in the Years 1999–2014
Dochody podatkowe są bardzo istotną, ale też stosunkowo zmienną częścią dochodów ogółem samorządu terytorialnego w Polsce. Ich rozmiary w latach 1999–2014 były determinowane szeregiem różnorodnych czynników o często sprz...
On the Other Site of the Power that is the Dark Side of Science Po drugiej strony mocy, czyli ciemne strony informatyki
Artykuł jest poświęcony problematyce spojrzenia na technologię informacyjną od strony zagrożeń. Szczególną uwagę pragniemy zwrócić na nowe zagrożenia współczesnej cywilizacji, jakimi są cyberwojny i cyberterroryzm. W opr...
Dividends Around the World at the Beginning of the 21st Century Dywidendy na świecie na początku XXI w.
Od początku XXI w. obserwuje się znaczący wzrost wartości wypłacanych dywidend na świecie. W 2012 r. ich wartość przekroczyła 1 bln dolarów, w 2014 r. było to już 1,167 bln dolarów. W artykule, po krótkim przedstawieniu...
Dylematy finansowania dużych projektów infrastrukturalnych na przykładzie inwestycji realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Funduszu Spójności Unii Europejskiej The dilemmas of financing the major infrastructure projects by the investment implemented under the Infrastructure and Environment Programme Cohesion Fund of European Union
The article deals with issues connected with the selection of proper sources of financing infrastructure projects that are implemented by water supply and sewage disposal companies. The author notes that the main source...
Struktura firm rodzinnych a jakość portfela kredytowego na przykładzie wybranych banków spółdzielczych The Structure of Family-Owned Companies and the Quality of a Credit Portfolio – the Analysis Based on Selected Cooperative Banks
The main objective of the article is to assess the quality of credit portfolios of family-owned companies, taking into account the structure of those companies, in selected cooperative banks according to the data from th...