DÜŞÜNÜR MUHAMMED GELDİYEV (1889-1931)’İN TÜRKMEN DİLİ MÜCADELESİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 2
Abstract
XX. yüzyılın başı Türkmenistan’da değişik kültürel sorunların yaşandığı ve tartışıldığı bir dönemdir. Bu dönemde üzerinde tartışılan meselelerden biri de dil konusu olmuştur. Söz konusu dönemde yayımlanan eserlerdeki tartışmalar, Türkmen kültürünün en önemli ve başlıca sorunlarından biri olan dil mevzuu üzere kaleme alınan yazıların ve yayınların içinde dikkat çeken düşünceler, görüşler ve öneriler şeklinde ortaya çıkmaktadır. O dönemde Türkmen dili üzerinde yapılmış olan araştırmalardan, değişik yerlerde yayımlanmış yazılardan bu hususta bilgi edinme imkânı vermektedir. Genellikle bu dönem yazıları başlığı altında “Tartışma usulüyle” diye bir ibare not olarak düşülmüştür. Bu ise, konunun değişik görüşler ile tartışmaya açılması anlamına gelmektedir. Bu süreçte dönemin düşünürleri tarafından mezkûr konular hararetle değişik boyutlarda tartışılmıştır. Bu bağlamda Türkmen düşünürü Muhammed Geldiyev (1889-1931) yapıtları ve dönemin tartışma konularına cevap vermek üzere kaleme aldığı yazıları ayrı bir önem arz etmektedir. Ayrıca düşünürün Türkmen dili ile ilgili yazıları dönemin düşünce yapısını anlaşılmasında ehemmiyete haizdir. Ancak biz bu yazımızda düşünürün “Türkmen dilini yaşatmak, onu ilerletmek, genişletmek, gerçek devlet dili seviyesine çıkarmak” diye ifadelerinin yer aldığı “Tüm Okullarımızda mı veya Sadece Orta Mekteplerimizde mi? Hangi Lisan ile Okutmak Konusu” adlıyla 1926 senesinde yayınladığı makalesi bağlamındaki görüşleri açıklanmaya çalışılacaktır.
Authors and Affiliations
Tahir AŞİROV
YUSUF KUTADGU BİLİG’DE ODGURMIŞ’A TÜRKÇE NE SÖYLETİR
Yusuf’un Kutadgu Bilig’inde uyanmış, akıbet ve kanaati temsil eden münzevi kişilikli olarak tanımlanan Odgurmış farklı disiplinlerde pek çok çalışmaya konu olmuştur. Genellikle Budist kültüre mensup, kendini sosyal ve si...
AMASYA VE YÖRESİNE AİT BİRKAÇ SÖZCÜK ÜZERİNE
Ülkemizde ağız çalışmaları 19. yüzyıldan itibaren başlamıştır. Bugüne kadar birçok Türkolog ve araştırmacı tarafından bölge, il, ilçe ve yöre ağızları hakkında bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Ağız sınıflandırmalarında B...
ҚАЗАҚ ПРОЗАСЫНДАҒЫ САРЫНДАР ҚОЛДАНЫСЫ
Мақаладa қазіргі қазақ прозасындағы сарындардың қолданысы жайлы қарастырылады. Көркем туындыдағы этно-фольклорлық үрдіс, сарын түрінде ғана көрініп, ол кейіпкер тұлғасын, жан әлемін жайып салудың әдісі ретінде авторлық...
TÜRK DİLİ SÖZLÜKLERİNDE MADDE BAŞI OLARAK BOL-/OL- ve ER-/İ- FİİLLERİ
Bol-/ol- ve er-/i- fiiliyle ilgili farklı bakış açılarıyla hazırlanmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda söz konusu fiiller; asıl fiil, yardımcı fiil olarak, birleşik çekimde, karmaşık fiil yapılarında, tarih...
CHINGIZ AYTMATOV VA O‘ZBEK ADABIYOTI
Buyuk qirg’iz yozuvchisi Chingiz Aytmatovning ijodi, uning Sharq va G’arb madaniyatining hayotbaxsh xususiyatlari o‘ziga xos tarzda sintezlash badiiy mahorati va novatorligi Markaziy Osiyodagi qardosh xalqlar adabiyotiga...