EGZEKUTIVNE FUNKCIJE KOD INSTITUCIONALIZOVANE DECE BEZ RODITELJSKOG STARANJA
Journal Title: Multidisciplinarni Pristupi u Edukaciji i Rehabilitaciji - Year 2022, Vol 4, Issue 4
Abstract
Institucionalno zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja predstavlja značajan faktor rizika za socioemocionalni i kognitivni razvoj. Imajući u vidu da su ranije studije uglavnom bile usmerene na izučavanje karakteristika ponašanja, afektivne vezanosti, pažnje, govorno-jezičkih sposobnosti i intelektualnog funkcionisanja, cilj ovog pilot istraživanja je da se utvrdi nivo razvoja egzekutivnih funkcija (EF) kod institucionalizovane dece tipičnih intelektualnih sposobnosti. Uzorkom je obuhvaćeno dvadeset četvoro dece, oba pola (58,3% dečaka; N=14), uzrasta 8-15 godina (AS=13,5; SD=1,64). Za procenu EF primenjena je BRIEF skala (Behavior Rating Inventory of Executive function), a rezultati su analizirani u odnosu na norme date u priručniku. Dobijeni rezultati ukazuju na to da deca koja žive u instituciji pokazuju značajna odstupanja u nivou razvoja gotovo svih procenjenih aspekata EF, i to između 25% i 83% dece u zavisnosti od subskale. Klinički značajne vrednosti manifestuju se kako u domenu regulacije ponašanja, tako i u oblasti metakognicije koja, sudeći po rezultatima (oko 70% dece odstupa minimum 1,5 SD od proseka), predstavlja oblast koja je posebno osetljiva na uticaj institucionalnog okruženja. U oblasti metakognitivnih sposobnosti najizraženije teškoće detektuju se na subskali kojom se procenjuju planiranje i organizacija (83,3%), a u oblasti bihejvioralne regulacije u domenu mogućnosti fleksibilne izmene ponašanja (70,8%). Uočena je tendencija postizanja lošijih rezultata kod dece koja su u domskom smeštaju do godinu dana u odnosu na decu koja duže borave u domu, a ta razlika je i statistički značajna u domenu fleksibilnosti ponašanja (p=0,033). Kod dece koja žive u instituciji nisu utvrđene polne razlike u nivou razvoja EF. Imajući u vidu značaj EF za socioemocionalno funkcionisanje, adaptivno ponašanje i akademski uspeh, neophodno je sistemski uvrstiti različite programe stimulacije koji bi bili usmereni na razvoj metakognitivnih i regulatornih sposobnosti dece koja žive u instituciji.
Authors and Affiliations
Milica Gligorović, Nataša Buha
Keywords
Related Articles
- EP ID EP716298
- DOI https://doi.org/10.59519/mper4001
- Views 63
- Downloads 0
DIFFERENCES IN PARENTS' ATTITUDES TOWARDS THE CAUSES OF NEURODEVELOPMENTAL DISORDERS
Neurodevelopmental disorders are a heterogeneous group of clinical conditions characterized by deficits in one or more aspects of development, with the most prevalent subgroups being autism spectrum disorders and intelle...
TEACHER’S ATTITUDES TOWARDS THE MOST EFFECTIVE EDUCATIONAL STRATEGIES FOR SUPPORTING INCLUSIVE EDUCATION
Inclusive education is an approach to education aimed at providing adequate support to all students regardless of their abilities in regular schools. Teachers, as the primary carriers of the educational process, often ha...
INKLUZIJA U VISOKOM OBRAZOVANJU: PERSPEKTIVE I IZAZOVI PRIMJER UNIVERZITETA U SARAJEVU
Posljednju dekadu svjedočimo sve prisutnijem diskursu koji zagovara jednako pravo na obrazovanje. Najglasniji u tom diskursu su zagovornici deinstitucionalizacije djece s invaliditetom, te jačanja podrške u formalnom ob...
TEŠKOĆE SPAVANJA UČENIKA S OŠTEĆENJEM VIDA
Spavanje je veoma važan čimbenik koji izravno utječe na psihički i fizički razvoj djeteta. Osnovnu školu „Vinko Bek“ u Zagrebu polaze slijepi i slabovidni učenici koji nerijetko imaju i pridružene utjecajne teškoće. Za...
EGZEKUTIVNE FUNKCIJE KOD INSTITUCIONALIZOVANE DECE BEZ RODITELJSKOG STARANJA
Institucionalno zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja predstavlja značajan faktor rizika za socioemocionalni i kognitivni razvoj. Imajući u vidu da su ranije studije uglavnom bile usmerene na izučavanje karakterist...