Epigrafika w Małogoszczu XVI–XVIII w.
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2015, Vol 95, Issue
Abstract
Na terenie Małogoszcza zachowało się 56 zabytków epigrafiki z końca XVI–XVIII w. Jest to więc jeden z ważniejszych ośrodków epigrafiki staropolskiej w regionie i w ogóle na obszarze województwa świętokrzyskiego. Bogatszymi zasobami mogą poszczycić się jedynie Jędrzejów (59 zabytków epigrafiki) i Kielce (57 zabytków). Zabytki epigrafiki w Małogoszczu umieszczone są w miejscach sakralnych (kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i kościół filialny pw. św. Stanisława na Babinku), z wyjątkiem jednej inskrypcji znajdującej się na obramieniu okna plebanii. Mamy 16 zabytków z wieku XVI, 37 z kolejnego stulecia oraz trzy z wieku XVIII. Wśród inskrypcji zdecydowany prym wiodą równego rodzaju tablice (nagrobkowe, poświadczeniowe, wotywne, sentencjonalne i sentencjonalno-wotywne) w liczbie 23. Na drugim miejscu pod względem ilości uplasowały się graffita, których jest 15. Mamy też trzy kartusze herbowe, dwa portale, taką samą ilość kielichów i dzwonów, płytę kamienną, obramienie okienne, ornat, monstrancję, puszkę na komunikanty, puszkę na oleje święte, ampułki oraz plakietkę wotywną. Większość napisów została zrealizowana w języku łacińskim, a tylko trzy w języku polskim. Dominującym typem pisma jest kapitała humanistyczna. Większość zabytków powstała z fundacji duchowieństwa. Należy podkreślić działalność przedstawicieli rodu Chrostków – Jakub Bieda i jego siostrzeniec Jakub (młodszy), z inicjatywy których powstało ponad 20 obiektów opatrzonych napisami. Mniejszy udział w fundacjach mieli natomiast reprezentanci innych stanów – mieszczanie i szlachta. W epigrafice małogoskiej omawianego okresu występuje duże natężenie systemu brachygraficznego. Stosuje się różne typy abrewiacji, przy czym najpopularniejszym jest suspencja, a w napisach z XVI i XVII w. także abbreviatio per signum abreviationis. Charakterystyczna jest nikłość skróceń per litteram suprascriptam. Zaobserwowano też niewielką ilość skróceń w inskrypcjach wykonanych w języku polskim oraz częste pomijanie przez kamieniarzy znaków określających wartość skrótu. W zabytkach z końca XVI i pierwszej połowy XVII stulecia zwraca uwagę sposób zapisywania dat dziennych i rocznych, nie występujący nigdzie indziej w regionie. Stosuje się również specyficzne i niepowtarzalne środki abrewiacyjne, które wręcz uniemożliwiają czytelność inskrypcji.
Authors and Affiliations
Małgorzata Karkocha
Keywords
Related Articles
- EP ID EP332975
- DOI 10.18778/0208-6050.95.03
- Views 44
- Downloads 0
Rola Australii w polityce kryminalnej metropolii brytyjskiej na przełomie XVIII i XIX wieku
Artykuł opiera się na analizie kary zesłania. Autor porusza trzy główne kwestie. Po pierwsze, omówiono aktualny w tamtych czasach paradygmat kryminologii klasycznej. Następnie wzięto pod uwagę prawo karne materialne oraz...
Śmierć i uroczystości pogrzebowe w zapiskach siedemnastowiecznych przedstawicieli angielskiej klasy średniej
Autorka artykułu, wykorzystując pamiętniki i inne wspomnienia napisane przez Samuela Pepysa, Johna Evelyn, Adama Martindale'a, Sarę Savage, Johna Duntona, Henry'ego Neweviaca, a także XVII-wieczne ballady i dobre książki...
W sprawie nadania praw miejskich Tykocinowi w XV w.
Artykuł opisuje kwestię nadania praw miejskich Tykocinowi (woj. podlaskie) w XV wieku. Dzięki wnikliwej analizie zachowanych dokumentów autor podważa opinię, jakoby pierwsze prawa miejskie nadano Tykocinie w 1425 r. W ar...
Namioty w średniowiecznym i nowożytnym obozie wojennym w świetle źródeł ikonograficznych
Namioty służyły wędrującemu człowiekowi od najdawniejszych czasów, stanowiąc zastępstwo budynku oraz miejsce do przechowywania swojej własności. Źródła ikonograficzne dostarczają wielu ciekawych informacji o wyglądzie ob...
Rodezja Południowa – utracony klejnot na kolonialnej mapie Wielkiej Brytanii. Relacje rodezyjsko-brytyjskie w latach 1961–1979. Zarys problemu
Celem artykułu jest prezentacja najważniejszych zagadnień dotyczących relacji brytyjsko-rodezyjskich w latach 1961–1979. Rodezja Południowa, formalnie kolonia brytyjska, od zakończenia II wojny światowej dążyła do rozsze...