Epigrafika w Małogoszczu XVI–XVIII w.
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2015, Vol 95, Issue
Abstract
Na terenie Małogoszcza zachowało się 56 zabytków epigrafiki z końca XVI–XVIII w. Jest to więc jeden z ważniejszych ośrodków epigrafiki staropolskiej w regionie i w ogóle na obszarze województwa świętokrzyskiego. Bogatszymi zasobami mogą poszczycić się jedynie Jędrzejów (59 zabytków epigrafiki) i Kielce (57 zabytków). Zabytki epigrafiki w Małogoszczu umieszczone są w miejscach sakralnych (kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i kościół filialny pw. św. Stanisława na Babinku), z wyjątkiem jednej inskrypcji znajdującej się na obramieniu okna plebanii. Mamy 16 zabytków z wieku XVI, 37 z kolejnego stulecia oraz trzy z wieku XVIII. Wśród inskrypcji zdecydowany prym wiodą równego rodzaju tablice (nagrobkowe, poświadczeniowe, wotywne, sentencjonalne i sentencjonalno-wotywne) w liczbie 23. Na drugim miejscu pod względem ilości uplasowały się graffita, których jest 15. Mamy też trzy kartusze herbowe, dwa portale, taką samą ilość kielichów i dzwonów, płytę kamienną, obramienie okienne, ornat, monstrancję, puszkę na komunikanty, puszkę na oleje święte, ampułki oraz plakietkę wotywną. Większość napisów została zrealizowana w języku łacińskim, a tylko trzy w języku polskim. Dominującym typem pisma jest kapitała humanistyczna. Większość zabytków powstała z fundacji duchowieństwa. Należy podkreślić działalność przedstawicieli rodu Chrostków – Jakub Bieda i jego siostrzeniec Jakub (młodszy), z inicjatywy których powstało ponad 20 obiektów opatrzonych napisami. Mniejszy udział w fundacjach mieli natomiast reprezentanci innych stanów – mieszczanie i szlachta. W epigrafice małogoskiej omawianego okresu występuje duże natężenie systemu brachygraficznego. Stosuje się różne typy abrewiacji, przy czym najpopularniejszym jest suspencja, a w napisach z XVI i XVII w. także abbreviatio per signum abreviationis. Charakterystyczna jest nikłość skróceń per litteram suprascriptam. Zaobserwowano też niewielką ilość skróceń w inskrypcjach wykonanych w języku polskim oraz częste pomijanie przez kamieniarzy znaków określających wartość skrótu. W zabytkach z końca XVI i pierwszej połowy XVII stulecia zwraca uwagę sposób zapisywania dat dziennych i rocznych, nie występujący nigdzie indziej w regionie. Stosuje się również specyficzne i niepowtarzalne środki abrewiacyjne, które wręcz uniemożliwiają czytelność inskrypcji.
Authors and Affiliations
Małgorzata Karkocha
Keywords
Related Articles
- EP ID EP332975
- DOI 10.18778/0208-6050.95.03
- Views 38
- Downloads 0
Translokacja eskadronu majora von Granera (4. pułk huzarów ks. Eugena von Württemberg) z Bolesławca do Radomska (1804)
W początkach 1793 r. wojska pruskie wkroczyły do Wielkopolski, II rozbiór Rzeczypospolitej stał się faktem. Z zajętych ziem utworzono niezwłocznie nową prowincję – Prusy Południowe (Südpreussen). Jednym z elementów nowej...
„Bojownicy wolności” i „poszukiwacze przygód” – Niemcy w hiszpańskiej wojnie domowej (1936–1939)
Artykuł prezentuje genezę, formy i implikacje zaangażowania osób narodowości niemieckiej w wojnę domową Hiszpanii. Wspomniane zagadnienie ukazane zostało przez pryzmat aktywności dwóch grup Niemców – sympatyków generała...
Assignment to Berlin – realia pracy korespondentów amerykańskich w Niemczech w latach 1939–1941
Jako stolica państwa będącego agresorem podczas II wojny światowej Berlin był ciekawą placówką dla korespondentów amerykańskich. Mogli oni naocznie przekonać się o dalszych planach wojennych Niemców, poznać nastroje społ...
Logistyka zaopatrzenia, przygotowania militarne i podział łupów na Półwyspie Iberyjskim w XIII wieku (na podstawie regulacji prawnych zawartych w kodeksie Siete Partidas oraz przykładów zaczerpniętych z kampanii militarnych)
Logistyka jest nieodzowna dla powodzenia działań militarnych, aczkolwiek jej rola często bywa lekceważona. Transport zaopatrzenia, zapewnienie prowiantu dla wojsk i garnizonów oraz administracja wojskowa to niezbędne ele...
Podstawy kształtowania etosu artylerzysty w garnizonie Węgorzewo na przełomie XX i XXI wieku
Problemem naukowym artykułu jest zdefiniowanie etosu żołnierskiego podczas wykonywania zadań w Siłach Zbrojnych na przełomie XX i XXI w. W tym celu uznano, że m.in. miejsce pełnienia służby, tradycja oraz wychowanie wojs...