Eş‘arî’nin Varlık Anlayışının Epistemolojisine Etkisi
Journal Title: Mütefekkir - Year 2018, Vol 5, Issue 9
Abstract
Ebu’l-Hasan el-Eş'arî (ö. 324/936), kelâm anlayışının köşe taşlarını Allah'ın irade ve kudretinin sınırsızlığı ilkesi ile ördü. Bu ilke bütün yapısıyla âlemin, Allah'ın bu sıfatlarının sonucu olması hasebiyle zorunlu nedenselliği kabul etmeyen bir nitelikte olmasını gerektiriyordu. Zira bir taraftan irade ve kudreti sorgulanmayan bir tanrı diğer taraftan onun bu özelliklerine tamamıyla ram olmayan bir âlem tutarlı görünmemektedir. İmam Eş'arî, kelâmcı olmanın getirmiş olduğu bir tutumla, tanrı-âlem ilişkisini tutarlı bir şekilde ortaya koymaya çalışırken Mütekaddimîn döneminin temel istidlâl metodu olan gaibin şahide kıyasını kullandı. Bu metot âlemden yola çıkmayı gerektirdiğinden dolayı âlemin kendine has bir yapısı olmasını yani âlemde nesnel bir özün olmasını gerektirmektedir. Aksi takdirde metafizik alan için onu bir argüman haline getirmenin zemini olmayacaktır. Kendi yapısında nesnel bir öz taşıması demek meful konumundaki âlemin her an doğrudan ilahi müdahaleye açık olmadığı ve bundan dolayı kısmi nedensellik barındırdığı anlamına gelmektedir. Kâdir-i muhtâr tanrı anlayışı ise âlemde zorunlu nedenselliği gerektirecek hiçbir argümanı kabule elverişli olmadığından dolayı Eş'arî zorluk yaşamasına rağmen zorunlu nedenselliğe götürmeyecek bir istidlâlde bulunmaktadır. Bu makale Eş'arî’nin karşılaştığı bu probleme çözüm bulma çabası ve bunun kelâm ilmindeki etkilerini ortaya koymayı hedeflemektedir.
Authors and Affiliations
Hüseyin KAHRAMAN
Keywords
Related Articles
- EP ID EP617210
- DOI 10.30523/mutefekkir.441641
- Views 152
- Downloads 0
Türkiye'de Dindar Müslümanların Maruz Kaldığı Dışlama Üzerinden Açığa Çıkan Hak Çatışmaları
Bu çalışmada, dilin dünya algısını ve dünyada varolmayı belirlemesi ve yönetmesi şeklindeki felsefi saptamadan hareketle yeni Türkçede edinilmiş alışkanlıklar üzerinden Müslüman dindarlara yansıyan hak ihlalleri soruştur...
Dâr-ı Sulehâ'da Nesl-i Sulehâ Özlemi
Ülkemizde son yıllarda akademik dünyaya kazandırılan çok sayıda üniversite ve fakülte bulunmaktadır. İşte bu fakültelerden biri olan Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi'nin kuruluş sürecinde yaşananlar tarihe b...
Examining the Occupational Anxiety Levels of Students of Faculty of Islamic Sciences According to Certain Variables
Anxiety is a general term used for negativities which affect daily life behaviors of the individual negatively. Individuals with higher anxiety levels may feel uncomfortable and have interruptions in communication. Among...
İstitbâ‘, The Art Of İnterbedded Praise Reinforcement And Examples Of The Quran
With its self-definition, “ İstitba, which means coexistence of interconnecting and nests two praise elements, is a Bedi‘ term leading to discovery of deep meanings for a reader who aims to see background of the text. İs...
Klasik Dönem Bazı Arap Şiirindeki Kelâm Muhteviyatı
Hissedilen duygularla düşüncelerin aktarımında şiir önemli edebi bir türdür. Bu önemli fonksiyonuna binaen birçok alanda kullanılagelmiştir. Arapça şiirlerde Kelâm ilmine yönelik birçok konudan bahsedildiği görülmektedir...