GEÇİŞ DÖNEMİ KIRGIZ YAZARI OSMANAALI SIDIKOV’UN ESERLERİNDE ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİNİN İZLERİ
Journal Title: Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi - Year 2019, Vol 43, Issue 43
Abstract
Geçiş dönemi, toplumların hayatında büyük değişimlerin yaşanmaya başladığı, bunun da cemiyetin bütün değerlerine sirayet ettiği dönemlerdir. 1900’lü yılların başı, bütün Türk dünyasında büyük değişimlerin yaşandığı bir geçiş dönemidir. Türk Dünyasının yazı dilinden birisi olan Çağatayca etkisini kaybetmiş ve Türkistan’da pek çok konuşma dili bazı sebeple yine şu veya bu şekilde yazı dili olmaya başlamıştır. Bu dönemde verilen eserler de geçiş dönemi eserleridir. Sovyetlerin kurulmasından sonra devletin takip ettiği bir politikayla bu günkü şeklini alan pek çok Türk yazı dilinin bu geçiş döneminde özgün şeklini bulmak, diğer Türk lehçeleriyle müştereklerini tespit etmek ve bu metinlerden hareketle değişimin seyrini, yönünü vs tespit etmek mümkündür. Sovyet kaynaklarında Kırgızların yazısının 1924 yılında “Erkin Too” gazetesinin yayımlanmaya başlamasından sonra ortaya çıkmıştır şeklindeki bilgiler olmasına rağmen Kırgızlar arasında Sovyet öncesinde de bazı “moldo” dediğimiz yazar şairlerin, tarihçilerin olduğu görülmektedir. Bu makalede Kırgızların ilk yazar tarihçisi Osmanaalı Sıdıkov tarafından geçiş dönemi Çağatayca ile yayınlanmış olan “Muhtasar Tarih-i Kırgıziya” ile “Tarih-i Kırgız Şadmaniya” adlı eserlerinin gramer özellikleri incelenmiştir. Yazar eserini ne kadar saf Kırgız Türkçesi ile yazdığını söylemişse de geçiş dönemine denk geldiği için eserin içinde hem Çağatay hem de Kırgız Türkçesine ait özellikler bulunmaktadır. Eserlerde görülen gramer özellikleri Çağatayca ile Kırgız Türkçesinin özellikleriyle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın sonucunda hem Çağatayca hem de Kırgız Türkçesinde görülmeyen gramer özellikleri tespit edilmiştir. Bu gramer özellikleri, çağdaş Türk lehçeleri arasından hangi lehçelerinde kullanılmakta olduğu üzerinde durulmuştur ve eserde geçen örnekleri eserlerinin baş harfinden kısaltılarak /Ş/ ve /M/ şeklinde hangi sayfada ve kaçıncı satırında geçtiği belirtilmiştir.
Authors and Affiliations
Meder SALİYEV
Keywords
Related Articles
- EP ID EP652167
- DOI -
- Views 50
- Downloads 0
SOĞMATAR’DA ETÇ IV DÖNEMİNE AİT PİŞMİŞ TOPRAK İKİ İNSAN FİGÜRİ
Bölgelere göre farklılık gösteren ve kendi içinde temel özelliklere sahip olan ve Eski Yakın Doğu kültürleri tarafından üretilen objeler arasında oldukça yaygın bir grubu oluşturan figürinler, kültürlerin ve kültürel ili...
HAYÂLÎ VE BÂKÎ’DE “TAPŞURDUM” REDİFLİ GAZELLERİN MUKAYESESİ A COMPERATIVE OF GHAZALS ENDED WITH REPEATED WORD “TAPSHURDUM” BY HAYÂLÎ AND BÂKÎ СРAВНЕНИЕ ГAЗЕЛЕЙ НA РИФМУ "ТAПШУРДУМ" У ПОЭТОВ XAЯЛИ И БAКИ
Bilindiği gibi, Klasik şiirin söyleyiş güzelliği redifte de yatmaktadır. Şair tarafından bulunan redif etkileyici, çarpıcı ve şiirde anlam eksenini oluşturacak güzellikte olmalıdır. Hayâlî Divanında arkaik kelime sayılan...
16. YÜZYILDA KORKUNÇ İVAN’IN RUS TARİHİNDEKİ ROLÜ ÜZERİNE THE ROLE OF ‘IVAN THE TERRIBLE’ IN THE 16TH CENTURY OF RUSSSIAN HISTORY РОЛЬ «ИВАНА ГРОЗНОГО» В XVI ВЕКЕ РОССИЙСКОГО ИСТОРИИ
Rus çarı IV. İvan, on altı yaşında tahta geçmiş ve ilk defa çar unvanını kullanan kişi olmuştur. Rusya İmparatorluğunun temellerini atan kişi olarak tarihe geçmiştir. Saltanatı sırasında insanların can ve mal güvenliğini...
OKUL YÖNETİCİLERİNİN TEKNOLOJİ LİDERLİĞİ YETERLİKLERİ TECHNOLOGY LEADERSHIP COMPETENCIES OF SCHOOL ADMINISTRATORS ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ КОМПЕТЕНЦИИ ЛИДЕРСТВА У СОТРУДНИКОВ АДМИНИСТРАЦИИ ШКОЛ
Bu araştırmanın amacı, ilkokul, ortaokul ve lise yöneticilerinin teknoloji liderliği yeterliklerini ortaya koymaktır. Bu ana amaç doğrultusunda, ilgili yöneticilerin teknoloji liderliği yeterliklerinin yönetici olarak gö...
HISTORY OF KUWAIT'S POLICY BEFORE THE OIL (1750-1930)
It is seen that the classical rentier state approach seeking to explain the economic and political process of Gulf states fails to explain the political structure of the State of Kuwait. On the other hand, although the p...