Heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est – jako reguła rzymskiego prawa spadkowego
Journal Title: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem - Year 2016, Vol 8, Issue 2
Abstract
W rzymskim prawie spadkowym, aż do prawa poklasycznego, ustanowienie dziedzica w oparciu o regułę heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est, było fundamentem całego testamentu. Heredis institutio była koniecznym elementem treści testamentu, należało ją umieścić na samym początku, ponieważ rozrządzenia zawarte przed nią były nieważne. Tak przynajmniej było, aż do prawa justyniańskiego, w którym powyższy formalizm został zniesiony.Pierwsze wyjątki od reguły heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est i wynikającej z niej kolejności zamieszczanych rozrządzeń testamentowych, można zauważyć już w prawie klasycznym, odnośnie do ustanowienia opieki, powołania do dziedziczenia własnego niewolnika z równoczesnym wyzwoleniem oraz wydziedziczenia. Ponadto prawo rzymskie, w oparciu o działalność pretorów oraz prawo cesarskie, dopuszczało wyjątkowo utrzymanie pozostałej treści testamentu (zapisy, fideikomisy, wyzwolenia), gdy odpadła heredis institutio lub nie doprowadziła do dziedziczenia.Zatem przyjęcie spadku przez ustanowionego w testamencie dziedzica staje się już w prawie klasycznym czystą formalnością, a omawiana reguła doznaje szeregu odstępstw i wyjątków. Natomiast zachodniorzymska praktyka poklasyczna i Justynian pominęli w ogóle wspomnianą zasadę.Tak jak i we współczesnym polskim ustawodawstwie powołanie spadkobiercy jest uprawnieniem testatora, a nie konieczną treścią testamentu. Do typowych rozrządzeń testamentowych można zaliczyć obok ustanowienia spadkobiercy (art. 959 i n. k.c.), wydziedziczenie, ustanowienie zapisu. W prawie polskim ważny będzie testament zawierający tylko jedno rozrządzenie. W żadnym razie ustanowienie spadkobiercy w testamencie nie jest wymogiem jego sporządzenia, testator nie musi naruszać porządku dziedziczenia ustawowego, może się ograniczyć do dyspozycji o innym charakterze.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Renata Świrgoń-Skok
Keywords
Related Articles
- EP ID EP210536
- DOI 10.7206/kp.2080-1084.114
- Views 77
- Downloads 0
The stages of human life distinguished in non-legal Roman sources
The age of a human being is a common research topic in many branches. This topic is also addressed by the legal theory. Age categories also functioned in Roman law, determining the legal position of a person. In this art...
[b][i]The Overriding Public Interest. Investing Versus Environmental Protection[/i][/b]
[i][b]Power vs. Property – a Few Problems of the Evolution of the Relations between Political Power and Economic Power [/b][/i]
The thing that connects power and property (at least from a theoretical point of view) is their immense ambiguity and the difficulty of establishing a uniform definition for both terms. This situation is, to a great exte...
Prawo do samostanowienia narodów w prawie międzynarodowym – aktualna wykładnia
Autor chciałby zaprezentować analizę prawną prawa do samostanowienia narodów w prawie międzynarodowym. Temat omówiono zarówno w perspektywie historycznej, jak i współczesnej, powołując się m.in. na takie przypadki jak Ko...
The Argument from Legal Fetishism in Constitutional Discourse
The subject of the analysis presented in the text is an argument that tends to (and used to) be raised in the critical discourse on constitutionalism – the allegation of the so-called constitutional fetishism. The argume...