HOLISTYCZNO-TELEOLOGICZNE SPOJRZENIE NA ZJAWISKA MORFOGENETYCZNO-REGULACYJNE I BEHAWIORALNE. OGÓLNE REFLEKSJE NAD ZNACZENIEM POJĘĆ TELEOLOGICZNYCH
Journal Title: Humanistyka i Przyrodoznawstwo. Interdyscyplinarny Rocznik Filozoficzno-Naukowy - Year 2015, Vol 1, Issue 21
Abstract
Całościowość procesów życiowych, zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym, przejawia się w każdej żywej istocie. Owa swoista całościowość, używając terminologii Arystotelesa, urzeczywistnia się wewnątrz każdej substancjalnej formy żywej i jest związana z jej celowym zachowaniem. Autorzy w pierwszej części artykułu odnoszą się do metodologii zawartej w biofilozofii Hansa Driescha oraz sposobu używania przez niego pojęcia entele- chii jako dynamicznego czynnika całościujące- go, oddziałującego na swoiste dla życia zjawiska morfogenetyczne, szczególnie na procesy embriologiczne. W drugiej części artykułu autorzy analizują celowościowe zachowania zwierząt, których działania narzędziowe stanowią osobliwą całość powiązaną z reakcjami odbieranymi przez organizmy zwierzęce oraz człowieka. Wskazują także na fakt, że dane empiryczne odnoszące się do osobliwych procesów regulacyjnych, przebiegających w każdej żywej istocie, oraz dane empiryczne dotyczące beha- wioru narzędziowego zwierząt kognitywnie zmuszają nas do umieszczenia ich w teleologiczno- holistycznych ramach pojęciowych. Autorzy są świadomi toczących się sporów nt. adekwatności używania pojęć (teleologicznych i teleonomicz- nych) do opisu poszczególnych zjawisk biologicznych. Wyrażają jednak w tej kwestii własne stanowisko badawcze - stanowisko poznawcze, oparte na ważnych wynikach innych uczonych. The wholeness of vital processes, both in internal and external terms, is manifested, according to Aristotle’s terminology, by a substantial living form and is a condition of its purposeful behaviour. Authors claim that empirical data concerning animals tool use, and data concerning regulating processes inside every living organism, cognitively force us to place them within teleological-holistic conceptual frames. According to the authors, teleology requires a renewed revision and specific defining. Although, from one hand, some researchersthink that it is an adequate tool used to describe biological purposeful processes, from the other hand it has often been weeded out and replaced by physical concept of function. Biological functionality intuitively links with the concept of the wholeness and purposefulness. It should be emphasized, however, that not always the simply physical concept of function may coincide with the concept of function in a biological sense, in spite of the fact that some relations observed within a living organism might by expressed thanks to a physical concept alone.
Authors and Affiliations
Dariusz Szkutnik, Rafał Kupczak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP288387
- DOI -
- Views 89
- Downloads 0
Stereotypy a wizerunki mężczyzn na przykładzie programu „Droga do Ironmana”
Artykuł stanowi próbę odtworzenia obrazu współczesnego mężczyzny na podstawie historii bohaterów filmu dokumentalnego Droga do Ironmana Macieja Dowbora. Wzruszające i niecodzienne historie zaprezentowane w filmie pokazuj...
Pytanie o człowieka i jego miejsce w epoce antropocenu
Sympozjum nad książką Ewy Bińczyk (2018), Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
WOLNOŚĆ „OD” I „DO” - RELACJE WZAJEMNE
Autor omawia wybrane problemy związane wolnością negatywną i pozytywną, czyli tzw. wolnością „od” i wolnością „do” . Przygląda się bardziej szczegółowo relacji pomiędzy wolnością negatywną a pozytywną, a...
Postawa przedstawicieli społeczności wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego wobec pracy
Artykuł przedstawia wyniki badań jakościowych na temat postawy przedstawicieli społeczności wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego wobec pracy. Badania zostały przeprowadzone metodą wywiadów swobodnyc...
FORMAL POWER AND REAL AUTHORITY: THE INVOLVEMENT OF GOVERNANCE NORMS OR PRINCIPLES
We współczesnych badaniach - w ramach analizy funkcjonowania instytucji i ich stosun ku do reguł, zasad, względnie norm - szcze gólnie dużo uw agi pośw ięca się kontrastowi między realnym au...