Karbaminian etylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2015, Vol 31, Issue 3
Abstract
Karbaminian etylu (uretan, nr CAS 51-79-6) jestciałem stałym, bez zapachu, dobrze rozpuszczalnymw wodzie i rozpuszczalnikach organicznych.W środowisku występuje jako naturalny produktpowstający podczas fermentacji alkoholowej pokarmówi napojów zawierających alkohol. Są onegłównym źródłem narażenia populacji generalnej.Techniczne preparaty karbaminianu etylu,otrzymywane na drodze syntezy organicznej,uzyskują wysoką czystość chemiczną.Karbaminian etylu jest stosowany głównie jakopółprodukt w syntezie organicznej (m.in. dowytwarzania żywic aminowych), a jego wodneroztwory jako rozpuszczalniki: pestycydów, fumigantów,kosmetyków oraz środków farmaceutycznychstosowanych w weterynarii.Narażenie zawodowe w Polsce na karbaminianetylu (drogą inhalacyjną i/lub przez kontakt zeskórą) występuje w kilku zakładach produkującychoraz stosujących go i obejmuje kilkadziesiątosób rocznie.U ludzi nie stwierdzono zatruć ostrych karbaminianemetylu. W dostępnym piśmiennictwie niema informacji na temat jego toksyczności przewlekłeju ludzi narażonych zawodowo oraz danychepidemiologicznych.Wartość LD50 dla karbaminianu etylu podanegodożołądkowo szczurom wynosi 1810 mg/kg mc.W zatruciu ostrym zwierząt obserwowano działanieznieczulające i nasenne (wykorzystywanew weterynarii) oraz narkotyczne związku. Karbaminianetylu nie wykazywał działania drażniącegoi uczulającego na zwierzęta.Podprzewlekłe narażenie szczurów i myszy nakarbaminian etylu podawany w wodzie do picia(o stężeniach 110 ÷ 10 000 ppm, czyli w dawkach8 ÷ 622 mg/kg mc./dzień dla szczurów oraz 18,3÷ 1667 mg/kg mc./dzień dla myszy) spowodowało,zależne od wielkości narażenia, działanieimmunosupresyjne. U zwierząt obserwowanotakże nefropatię i kardiomiopatię, a u samcówrównież uszkodzenie wątroby. Oprócz działaniaimmunotoksycznego u myszy stwierdzono zmianyrozrostowe w układzie rozrodczym i płucach.Po 2-letnim narażeniu myszy na karbaminian etyluw wodzie do picia (o stężeniach 10 ÷ 90 ppm, coodpowiadało dawce 1,17 ÷ 12 mg/kg mc./dzień)zaobserwowano skutki toksycznego działaniazwiązku na: wątrobę, serce, płuca oraz macicę.Karbaminian etylu o stężeniach w wodzie wynoszących30 lub 90 ppm (4 lub 12 mg/kg mc./dzień) spowodował zwiększoną liczbę padnięćzwierząt.Na podstawie wyników standardowych testów,karbaminian etylu został sklasyfi kowany jakosubstancja o słabym działaniu mutagennym i genotoksycznym.Karbaminian etylu został zakwalifi kowany przezIARC (2010) do grupy 2.A, czyli czynnikówprawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi. UniaEuropejska zaklasyfi kowała go do grupy 1.B, czylisubstancji, które mogą powodować raka.W żadnym państwie nie ustalono wartości najwyższegodopuszczalnego stężenia (NDS) dlakarbaminianu etylu. W SCOEL dla karbaminianuetylu nie ustalono wartości OEL, gdyż związekzaliczono do grupy A rakotwórczości, tj. dogenotoksycznych kancerogenów bez możliwościustalenia wartości dopuszczalnej na podstawieskutku zdrowotnego. Karbaminian etylu wywołujenowotwory złośliwe u szczurów i myszyw wielu narządach docelowych, po podaniu gow różny sposób. Karbaminian etylu jest substancją:toksyczną, mutagenną i klastogenną, zwłaszczaw obecności układu z aktywacją metaboliczną.Na podstawie danych doświadczalnych (2-letnienarażenie myszy drogą pokarmową) oszacowano,że ryzyko wystąpienia dodatkowego nowotworupłuc u ludzi narażonych w środowiskupracy na karbaminian etylu w Polsce wynosiodpowiednio:– 10-3 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,0093 (≈ 0,01) mg/m3– 10-4 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,00093 (≈ 0,001) mg/m3– 10-5 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,000093 (≈ 0,0001) mg/m3.Na podstawie tego szacowania zaproponowanoprzyjęcie wartości NDS karbaminianu etylu napoziomie ryzyka 10-4, czyli 0,001 mg/m3. Brak jestpodstaw do wyznaczenia wartości najwyższegodopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh)i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym(DSB). Zaproponowano także dodatkoweoznakowanie związku jako: „Carc. 1.B”, „Ft –działa szkodliwie na płód” i „skóra – wchłanianiesubstancji przez skórę może być podobnie istotne,jak przy narażeniu drogą oddechową”.
Authors and Affiliations
Jadwiga Szymańska, Elżbieta Bruchajzer
Keywords
Related Articles
- EP ID EP81599
- DOI -
- Views 130
- Downloads 0
Heksachlorobenzen - frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Heksahlorobenzen jest nierozpuszczalnym w wodzie ciałem stalym o wysokiej lipofilności, wysokiej temperaturze topnienia i wrzenia oraz dużej gęstości par.Związek jest stosowany: w przemysle zbrojeniowym, elektrotechniczn...
2,3-Butanedione. Documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
2,3-Butanedione (diacetyl) is a greenish-yellow liquid with a characteristic buttery odour. Diacetyl is used as an artificial flavouring substance in processed food, e.g., microwave popcorn, confectionery, dairy products...
1,3-Butadiene. Determination in workplace air
1,3-Butadiene is a colorless gas with a mild, aromatic odor. It is produced worldwide on a large industrial scale. The aim of this study was to develop and validate a method for determining concentrations of 1,3-butadien...
Respirabilna krystaliczna krzemionka: kwarc i krystobalit Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą spektrometrii w podczerwieni (FT-IR), bezpośrednio na filtrach
W wyniku przeprowadzonych badań opraco-wano metodę oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy frakcji respirabilnych dwóch odmian krystalicznej krzemionki – kwarcu i krystobalitu pracy, z zastosowaniem techniki spektro...
Determining vinyl bromide in workplace air with gas chromatography with mass detection (GC-MS)
A new procedure has been developed for the assay of vinyl bromide (bromoethen) with gas chromatography with mass detection (GC-MS). The method is based on the adsorption of vinyl bromide on petroleum charcoal and desorpt...