Klawiatura XVII-wiecznego klawesynu w kontekście utworów Girolama Frescobaldiego (1583–1643) i Johanna Jacoba Frobergera (1616–1667)
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2017, Vol 1, Issue 7
Abstract
Artykuł omawia zagadnienie skali i mechaniki klawiatur dawnych instrumentów klawiszowych ze szczególnym uwzględnieniem klawesynu. W przystępny sposób wyjaśnione zostały podstawowe zagadnienia budowy, aspekty techniczne i funkcjonowanie klawiszy oraz historyczne sposoby usytuowania dźwięków w obrębie okrawy (kurze oktave). Ilustracją są sporządzone przez autora rysunki wyjaśniające działanie mechaniki powstania dźwięku. Skala i budowa klawiatur miała ogromne znaczenie dla twórczości kompozytorskiej dawnych mistrzów. Wpływ tego zjawiska widzimy w utworach klawesynowych powstałych na różnych obszarach geograficznych – inaczej konstruowano instrumenty w Anglii oraz na kontynencie. Zależność między możliwościami technicznymi instrumentu a dziełem obserwujemy m.in. u Girolama Frescobaldiego (1583–1643) oraz jego ucznia Johanna Jacoba Frobergera (1616–1667), których znaczenie dla rozwoju literatury klawesynowej jest nie do przecenienia. Twórczość obu mistrzów wykazuje cechy wspólne: uprawiali zarówno formy ścisłe, jak i swobodne (m.in. ricercar, fantazja, toccata), tworzyli na klawesyn oraz organy, byli cenionymi przez współczesnych wirtuozami, których opinie wywarły istotny wpływ na mechanikę gry XVII-wiecznych instrumentów klawiszowych. Aspekty techniczne dawnych instrumentów mają szczególne znaczenie dla współczesnych wykonań na dostępnych kopiach historycznych klawesynów. Ze względu na konieczność realizacji szerokiego repertuaru w układzie klawiszy i odpowiadających im dźwiękom zastosowano liczne rozwiązania kompromisowe. W artykule przedstawiono przykłady kompozycji Frescobaldiego i Frobergera, których realizacja możliwa jest tylko na instrumentach z dawną klawiaturą. Celowo pominięto tutaj aspekt aplikatury, bowiem zagadnienie to ze względu na swoją specyfikę zasługuje na osobne studium. Prezentowany tekst jest próbą podjęcia istotnego dla wykonawcy muzyki dawnej zagadnienia wobec ciągłego braku wyczerpującej pozycji w literaturze polskojęzycznej.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Maksymilian Święch
Keywords
Related Articles
- EP ID EP517827
- DOI -
- Views 31
- Downloads 0
Formuły kadencyjne w muzyce instrumentalnej renesansu i wczesnego baroku w kontekście ówczesnej teorii muzyki i praktyki kompozytorskiej
Formuły kadencyjne (zakończeniowe) stanowią jedno z najbardziej frapujących zjawisk muzycznych. Występują w utworach wszystkich epok historycznych i stylów i przyjmują rozmaite formy: od zwrotów melodycznych i harmoniczn...
Laboratorium V
Laboratorium V<br/><br/>
Basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises, part 2: The structure and harmonic language of the full voice rendering of basso continuo
It is the second article being part of the cycle describing the basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises. In his further considerations abou...
Zagadnienia wykonawcze muzyki klawesynowej w II połowie XVIII wieku, cz. 1. Dynamika
Niniejszy artykuł, powiązany tematycznie z tekstem Klawesyn czy fortepian? Różne koncepcje w wykonawstwie muzyki klawiszowej XVIII wieku, opublikowanym przez autora w „Notesie Muzycznym” nr 1 (9) 2018, stanowi kontynuacj...
Wspomnienie o prof. Leszku Kędrackim
Wspomnienie o prof. Leszku Kędrackim<br/><br/>