KOŚCIÓŁ NA ZACHODZIE A SZACHY, CZYLI SACRUM I PROFANUM W GRZE KRÓLEWSKIEJ
Journal Title: Forum Teologiczne - Year 2017, Vol 18, Issue
Abstract
Gry są elementem kultury, a zarazem jednym z jej źródeł. Wśród gier szczególne miejsce zajmują szachy, zwane grą królewską. Ich długa historia splotła się z historią Kościoła zachodniego, szczególnie w okresie od XI do XVI w. Z jednej strony nie brakuje kościelnych orzeczeń potępiających grę w szachy, jako że łączyła się ona niekiedy z hazardem, a ponadto zabierała czas, odwodząc od obowiązków. Z drugiej strony duchowni, w tym biskupi i papieże, z pasją w szachy grywali, widząc w nich nie tylko szlachetną rozrywkę, ale także metaforę losu jednostek i społecznego ładu. W XI w. kardynał Piotr Damiani surowo ocenił grę w szachy w liście do papieża Aleksandra II. Potępiali spędzanie czasu na grach, w tym na grze w szachy, wybitni kaznodzieje, jak Bernardyn ze Sieny i Hieronim Savonarola. W tym samym jednak okresie powstało wiele moralitetów szachowych, w których królewska gra została uznana za godną poważnych filozoficzno-teologicznych rozważań. Dziełem, które zdobyło największy rozgłos, był traktat De ludo scachorum, autorstwa włoskiego dominikanina Jakuba Cessolisa (zm. ok. 1322). Można przyjąć, że ostateczna rehabilitacja szachów nastąpiła za pontyfikatu papieża Leona X, który sam był zapalonym szachistą. Teresa z Avila, ogłoszona patronką szachistów, w Drodze doskonałości robi analogie pomiędzy grą w szachy a życiem duchowym. Także dziś, choć szachy się „zsekularyzowały” (profanum), bywają one punktem wyjścia do rozważań o człowieku i Bogu (sacrum).
Authors and Affiliations
Dariusz Kowalczyk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP297763
- DOI -
- Views 87
- Downloads 0
BARBARA STANISŁAWA SAMULOWSKA – THE WITNESS OF MARIAN APPARITIONS IN GIETRZWAŁD
The one hundred and fortieth anniversary of Marian apparitions in Gietrzwald invites us to reflect upon Barbara Stanisława Samulowska’s life and actions – the witness of those apparitions. This article shows all stages o...
CHURCHES CONCERN FOR ENVIRONMENTAL ISSUES: MAKING SENSE OF A NEW CHRISTIAN DIAKONIA
Recent years have witnessed an abundance of statements by many Christian Churches aimed at addressing environmental issues, most recently the Catholic Encyclical Laudato si’. These documents invite theological engagement...
OBJAWIENIA PRYWATNE W RELIGIACH NIECHRZEŚCIJAŃSKICH
W religiach niechrześcijańskich nie ma „ostrego” rozdzielenia tego, co stanowi sacrum („święte”) i tego, co jest profanum („świeckie”). Jedna sfera przenika drugą. Rozumienie objawień prywatnych w religiach niechrześcija...
“REVELATIONS” IN GIETRZWAŁD AND CONTEMPORARY APPARITIONS OF MARY
The “Revelations” in Gietrzwałd and contemporary apparitions of Mary is a subject worth analysing, especially so since June 2017 was the 140th anniversary of the Apparitions of Mary in Gietrzwałd. Saint John Paul II perc...
Formation of conscience of the participants of religious education lessons in times of “liquid modernity”
In times of “liquid modernity” there is a lack of clearly-defined social rules. A severe negation of universal values is taking place. The universal “I” is treated as the highest norm of conduct. Under the influenc...