ŁOWY I DYPLOMACJA. LOSY WYWIEZIONYCH W 1940 R. ŁÓDZKICH ZABYTKÓW ETNOGRAFII POZAEUROPEJSKIEJ
Journal Title: Muzealnictwo - Year 2014, Vol 55, Issue
Abstract
Artykuł ma charakter historyczno-politologiczny. W oparciu o bogaty materiał archiwalny autorka przedstawia mało znany przypadek nazistowskiej grabieży muzealiów w okupowanej Polsce i powojenne próby ich restytucji z obydwu państw niemieckich, a po 1990 r. ze zjednoczonych Niemiec. Przy okazji pisze też o postawach kierowników polskiego muzeum i instytucji, do których zostały wywiezione. Chodzi o 1300 pozaeuropejskich zabytków etnograficznych, głównie z terenów Ameryki Południowej i Afryki, które należały do zbiorów Miejskiego Muzeum Etnograficznego w Łodzi. Okupowane miasto przemianowane na Litzmannstadt znalazło się w tzw. Kraju Warty przyłączonym do Rzeszy Niemieckiej. Polskie mienie państwowe i komunalne uległo natychmiast konfiskacie. Trzy muzea łódzkie znalazły się pod połączonym niemieckim kierownictwem i zostały wprzęgnięte w służbę ideologii, dowodzącej m.in. „odwiecznej germańskości” okupowanych terenów. Polonicom jako bezwartościowym groziło zniszczenie. Pozaeuropejskie etnographica uznane za zbyteczne, sprzedane zostały w 1942 r. za niewielką sumę do kolekcji muzealnych w Lipsku (po 1949 r w NRD), Hamburgu, Kolonii i Getyndze (po 1949 r. w RFN). Podjęte w latach 60. XX w. przez ówczesnego dyrektora Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi próby odzyskania wywiezionych obiektów spotkały się z odmiennymi reakcjami w Lipsku (NRD) i w każdej z pozostałych trzech instytucji muzealnych w RFN. Instytut Etnologiczny Uniwersytetu w Getyndze dopiero w 2012/2013 r., za zgodą berlińskiego Auswärtiges Amt, zdecydował się upublicznić fakt posiadania od 1943 r. 300 łódzkich etnographiców. Autorka artykułu ma nadzieję, że jego publikacja przyczyni się do ich szybkiej restytucji.
Authors and Affiliations
Nawojka Cieślińska-Lobkowicz
Keywords
Related Articles
- EP ID EP61987
- DOI -
- Views 50
- Downloads 0
W MUZEUM WSZYSTKO WOLNO, CZYLI PIĘĆ ZMYSŁÓW PARTYCYPACJI
Zazwyczaj wystawa powstaje kilka lat. Przygotowujący ją kurator prowadzi kwerendy i badania naukowe, dzięki którym prezentowany muzealnym gościom temat można poznać w szerokim kontekście historycznym i kulturowym. Przygo...
CZESKIE PASJE JANINY OJRZYŃSKIEJ
Artykuł opisuje kolekcję czeskiej sztuki współczesnej znajdującej się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Kolekcję zgromadziła nieżyjąca już kustosz Muzeum Sztuki w Łodzi, Janina Ojrzyńska (1933-2011), która w 19...
PROVENANCE STUDIES IN EUROPE AND THE USA
The term „provenance” which describes the history of the ownership of works of art, etymologically originated from Latin, and in Polish meant „origin” or „income”. When it comes to art objects, both terms have a certain...
Problems of the Digitalisation of Archaeological Museum Collections – a Case of the Archaeological Collections at the National Museum in Szczecin
JÓZEF PIOTROWICZ, PhD HISTORIAN, MUSEUM CURATOR (1930-2014)
Józef Piotrowicz, humanities scholar, historian and museum curator, died on 2 May, 2014. Born in Bochnia and educated in a milieu of outstanding Cracow historians, he graduated from the department of history and philolog...