Metotreksat – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego1
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2015, Vol 31, Issue 1
Abstract
Metotreksat (MTX) jest strukturalnym analo-giem kwasu foliowego. Związek jest w tempe-raturze pokojowej ciałem stałym występującym w formie jasnożółtopomarańczowego krysta-licznego proszku o lekkim zapachu, charakte-rystycznym dla związków aromatycznych. Me-totreksat jest stosowany jako lek cytostatycz-ny podawany w infuzjach lub doustnie, należą-cy do antagonistów kwasu foliowego. O zawodowym narażeniu na cytostatyki można mówić na dwóch etapach ich zastosowania, tj. podczas procesów wytwarzania chemioterape-tyków oraz podczas ich stosowania w codzien-nej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych, przede wszystkim tych, na których leczeni są pacjenci chorujący na choroby nowotworowe. W Polsce metotreksat nie jest produkowany i obecnie brak jest danych o liczbie osób narażo-nych na jego działanie w placówkach służby zdrowia, ponieważ nie zostały ustalone warto-ści najwyższych dopuszczalnych stężeń tej sub-stancji w środowisku pracy. W NIOSH w 2004 r. oszacowano, że liczba osób narażonych zawo-dowo w USA na cytostatyki i inne leki niebez-pieczne przekracza 5 mln.Główne skutki działania metotreksatu po po-daniu: dożołądkowym, domięśniowym lub dożylnym, obejmują: zahamowanie czynności szpiku kostnego, działanie hepatotoksyczne oraz zaburzenia płodności. W warunkach nara-żenia inhalacyjnego metotreksat może podraż-niać oczy i błony śluzowe nosa. Substancja zo-stała zaklasyfikowana jako drażniąca na skórę i oczy kategorii 2. Kontakt ze skórą uznano za najważniejszy czynnik ryzyka dla personelu medycznego narażonego na cytostatyki. Naj-częściej zgłaszane objawy skórne dotyczyły kontaktu z rozlanym roztworem zawierającym metotreksat lub wysypanym z opakowania produktem, w czasie jego usuwania oraz kon-taktu z ekskrementami pacjentów poddawa-nych chemioterapii. U pracowników, zatrudnionych w zakładzie produkującym metotreksat, związek powodo-wał uszkodzenia genetyczne kwasu dezoksy-rybonukleinowego (DNA) w testach: mikroją-drowym, kometowym i mutacji genowych hprt. Uszkodzenia chromosomów stwierdzono w szpiku kostnym pacjentów leczonych metotrek-satem. Genotoksyczność wywoływaną przez metotreksat potwierdzono na podstawie wyni-ków badań na zwierzętach. Na podstawie dostępnych danych w Międzyna-rodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem (IARC) stwierdzono, że brak jest dowodów na działa-nie rakotwórcze metotreksatu u ludzi i zwierząt (grupa 3.). W grupie chorych leczonych meto-treksatem nie uzyskano jednoznacznych dowo-dów potwierdzających zwiększone ryzyko no-wotworów. Metotreksat nie wykazywał działa-nia rakotwórczego w przewlekłych badaniach na zwierzętach po podaniu: dożołądkowym, do-otrzewnowym oraz dożylnym.Zaproponowano przyjęcie wartości NDS dla frakcji wdychalnej metotreksatu na poziomie 0,001 mg/m3. Ustalenie wartości dopuszczalnej w środowisku pracy dla metotreksatu nałoży na pracodawców obowiązek monitorowania stężenia tego cytostatyku w środowisku pracy i pozwoli na ocenę rzeczywistego narażenia per-sonelu medycznego na tę substancję. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilo-wego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stę-żenia w materiale biologicznym (DSB) meto-treksatu. Należy zastosować także oznakowanie „skóra”, ponieważ wchłanianie substancji przez skórę może być podobnie istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową, a także oznakowanie literami „Ft” – substancja działa-jąca szkodliwie na płód.
Authors and Affiliations
Małgorzat Kupczewska-Dobecka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP81576
- DOI -
- Views 186
- Downloads 0
Quinoline. Documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Quinoline is a colorless hygroscopic liquid with a pungent odor. It darkens with age. It is soluble in alcohol, ether, benzene and carbon disulfide, and is slightly soluble in water. It is used as a solvent and a decarbo...
Amended method for determining hydrogen chloride in workplace air
This method is used for determining hydrogen chloride in workplace air. It is based on the adsorption of hydrogen chloride on a paper filter impregnated with sodium carbonate and extraction of the resulting salt. Silver...
Lead and its inorganic compounds – method of determining in workplace air
Lead is a soft, flexible and grey metal. In industry, it is used as an ingredient of many alloys, jacketing cables, screens protecting against ionizing radiation and battery plates. Lead and its compounds are highly toxi...
3,3’-Dimetylobenzydyna i jej sole – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
3,3’-Dimetylobenzydyna (3,3’-DMB, DMB, o-tolidyna) jest ciałem stałym, stosowanym m.in. w postaci dobrze rozpuszczalnego w wodzie dichlorowodorku 3,3’-dimetylobenzydyny (DMB · 2HCl). 3,3’-Dimetylobenzydyna jest stosowan...
Narażenie na hałas o częstotliwości 10 ÷ 40 kHz na stanowiskach pracy zgrzewarek ultradźwiękowych – techniczne sposoby ograniczenia narażenia
W artykule przedstawiono wyniki narażenia na hałas o częstotliwości 10 ÷ 40 kHz na wybranych stanowiskach pracy zgrzewarek ultradźwiękowych. W przypadku dwóch stanowisk pracy zamieszczono przykłady ograniczenia emisji ha...