Motyw malarstwa antycznego jako element topiki niewyrażalności w dominikańskiej literaturze konsolacyjnej pierwszej połowy XVII wieku
Journal Title: Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Społeczne - Year 2016, Vol 3, Issue 14
Abstract
Artykuł jest poświęcony dwóm motywom zaczerpniętym z historii malarstwa antycznego, wykorzystywanym w literaturze konsolacyjnej pierwszej połowy XVII wieku jako elementy topiki niewyrażalności. Pierwszy z nich odwołuje się do popularnej anegdoty o Zeuksisie, który nie potrafił wyrazić idealnego piękna, korzystając wyłącznie z jednego modelu, i dlatego namalował portret najpiękniejszej kobiety starożytnego świata, wykorzystując wizerunki wielu niewiast. Drugi wątek jest związany z kontekstem funeralnym, dotyczy bowiem zaginionego, znanego wyłącznie z opisów i późniejszych kopii obrazu Timantesa, przedstawiającego ofiarowanie Ifigenii. Teoretycy i historycy sztuki i retoryki wielokrotnie odwoływali się do tego dzieła, zwracając uwagę na stopniowanie emocji, których kulminacją jest zasłona. Malarz okrył nią twarz rozpaczającego ojca, uznając, iż nie da się ukazać bólu malującego się na twarzy Agamemnona. Wspomniane wyżej toposy niewyrażalności pojawiają się między innymi w twórczości literackiej dominikanów, związanych z krakowskim konwentem w pierwszej połowie XVII wieku. Motyw kobiecego ideału, wyrażonego w legendarnym obrazie Zeuksisa, pojawił się w dedykacji zwierciadlanego kazania Znaczna w cnotę matrona, poświęconego Annie Lubomirskiej przez ówczesnego przeora konwentu Przenajświętszej Trójcy w Krakowie Jacka Mijakowskiego, znanego głównie z głośnego kazania kolędowego Kokosz. Z kolei wątek Ifigenii Timantesa pełni bardzo ważną funkcję w dedykacjach dwóch kazań pogrzebowych: Kazania na pogrzebie Wielmożnej Paniej Jej Mości Paniej Barbary Kiszczynej księżny Radziwiłłówny autorstwa przeora wileńskiego konwentu Dominikanów Adama Piekarskiego oraz mowy Szacunek działu dobrego w stan święty małżeński Jego Mości Panu Andrzejowi Jarczewskiemu, z woli u przejźrzenia Boskiego wydzielonego napisanej przez związanego z Krakowem Fabiana Myślimskiego, przy czym interpretacja słynnego gestu zakrycia twarzy jest odmienna u każdego z nich. Wybrane teksty są przykładem związków kaznodziejstwa potrydenckiego ze sztukami plastycznymi. Wykraczają one poza komentarze dotyczące dzieł sztuki religijnej, a ponadto odwołują się do tradycji antycznej.
Authors and Affiliations
Anna Paulina Pawłowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP277416
- DOI -
- Views 93
- Downloads 0
Samodzielność jurysdykcyjna w procedurach sądowych
Niniejszy artykuł traktuje o samodzielności jurysdykcyjnej sądu w prawie państwowym. W tekście zaprezentowano definicje i rozwój historyczny samodzielności jurysdykcyjnej. Ukazany został również zakres samodzielności jur...
Ograniczenia wywozu zabytków ruchomych w prawie polskim i czeskim
Konieczność ograniczenia swobody przewozu zabytków ruchomych związana jest z przestępczością i ochroną dziedzictwa kulturowego państw. Jednym z filarów, na których oparta jest Unia Europejska, pozostaje swobodny przepływ...
„Palais de Glace” – zapomniany pałac sportu dawnej Warszawy
Sport w Warszawie u schyłku XIX wieku miał specyficzny charakter. Stanowił element stylu życia dobrze sytuowanej elity miejskiej, dla której rekreacja i aktywny odpoczynek we własnym gronie należały coraz częściej do dob...
Mechanizmy państwowego zarządzania reformą medyczną: polskie doświadczenie dla Ukrainy. Raport
W raporcie autorka analizuje mechanizmy zarządzania reformą zdrowia. Analizowane są pozytywne doświadczenia w modernizacji polskiego systemu opieki zdrowotnej. Obecny model zarządzania reformą systemu ochrony zdrowia na...
Wpływ kryzysu migracyjnego na funkcjonowanie Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Frontex)
Rozwój Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Frontex) jest związany z funkcjonowaniem strefy Schengen i ewolucją polityki zintegrowanego...