Pamiętniki i listy zesłańców postyczniowych w zbiorach archiwów rosyjskich (centralnych i syberyjskich)
Journal Title: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi - Year 2017, Vol 0, Issue
Abstract
Po upadku powstania styczniowego ok. 20 000 Polaków znalazło się na zesłaniu syberyjskim. Poważną część tej grupy stanowili Polacy z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina). Zesłańcy z tego obszaru w zdecydowanej mierze wywodzili się ze zdeklasowanej szlachty. Na Syberię trafiły także kobiety. W przypadku niektórych była to kara za działalność polityczną w latach 1863-1864, inne dobrowolnie podążyły za mężami lub narzeczonymi. Polscy zesłańcy na Syberii starali się żyć w swoich grupach, zwanymi niejednokrotnie „ogółami”. Podlegały one szczególnemu nadzorowi władz carskich. Z dużą częstotliwością posądzano je o przygotowywanie zbrojnego spisku. Gdy tylko zrodziły się podejrzenia, następowały aresztowania, rekwirowano też wszelką korespondencję z rodziną, pamiętniki i różnego rodzaju zapiski z pobytu na Syberii. Wszelka spuścizna piśmiennicza zesłańców trafiała do sekretnego archiwum III Oddziału Szefa Żandarmerii i jest przechowywana w Państwowym Archiwum Rosyjskiej Federacji w Moskwie. Część zapisków została natomiast odnaleziona w Omsku, Tomsku i Krasnojarsku. Na podstawie tej spuścizny możemy z jednej strony odtworzyć życie codzienne polskich zesłańców, z drugiej – sytuację materialną rodzin polskich mieszkających na Ziemiach Zabranych. Listy pisane przez krewnych, zwłaszcza z Wileńszczyzny, są też ciekawym zabytkiem kultury języka polskiego. Pamiętać trzeba bowiem, że wychodziły one spod ręki drobnej szlachty, słabo wykształconej.
Authors and Affiliations
Wiesław Caban
Keywords
Related Articles
- EP ID EP250244
- DOI -
- Views 42
- Downloads 0
Early Printed Polonica in the New York Research Libraries
The paper discusses the collection of Polonica printed from the 15th to 18th century, held by various New York research libraries. Polish-subject materials are owned by several academic libraries, such as the Columbia Un...
Godfryd z Vinsauf (De Vino Salvo), Nowa poetyka (Poetria nova), przekład z języka łacińskiego, wstęp i przypisy Dorota Gacka, Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna/Instytut Badań Literackich PAN, 2007, s. 174 (Bibliotheca Litterarum Medii Aevi Artes – Opera (Artes, nr 1), ISBN 978-83-89348-03-6.
-
Bibliografia Polska Estreicherów a digitalizacja katalogów i zbiorów bibliotek rosyjskich, ukraińskich, białoruskich i litewskich. Kilka spostrzeżeń z perspektywy redaktora: nowe wyzwania i rozwój metodologii
The shape and content of the newly edited volumes of the Estreicher Family Polish Bibliography (namely vol. 19 and 20 of the new edition of the Polish Bibliography of the 19th century) were strongly affected by the accel...
History of Russia in the Polish Literature during the Times of King Stanisław August. Part II: „Recherches sur les titres... ” by Feliks Łoyko
The article contains analysis of Feliks Łoyko’s thesis (1717-1779) „Recherches sur les titres portés en différents tems par les souverains de Russie et de Moscovie” (manuscript preserved at the Czartoryski Library in Kra...
Dokumenty życia społecznego w badaniach i praktyczne ich wykorzystanie. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji „Dokumenty życia społecznego w badaniach i praktyczne ich wykorzystanie” Wrocław, 6-7 października 2016 r., red. tomu Aneta Firlej-Buzon, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2017, ss. 267, [1], il., Propozycje i Materiały, 95, ISBN 978-83-64203-97-8.
-