„Reżimy prawdy” i „reżimy fikcji” – Foucault o związkach sztuki z nauką
Journal Title: PRZEGLĄD SOCJOLOGII JAKOŚCIOWEJ - Year 2016, Vol 12, Issue 1
Abstract
O filozofach Michel Foucault powiedział kiedyś, że są ich dwa rodzaje: tacy, „którzy jak Heidegger, otwierają nowe drogi myślenia” i tacy, „którzy odgrywają rolę archeologów, badają przestrzeń, w której rozwija się myśl, warunki owej myśli, sposób jej ustanawiania”. Zamierzam podążyć śladami Foucaulta, mniemając, że nie jest to wcale szeroki i do końca dobrze rozpoznany trakt. Zwracam się ku problematyce relacji między wiedzą a sztukami pięknymi, podejmowanej przez niego wielokrotnie, która jednak nie znalazła osobnego opracowania w napisanych przez niego tekstach. O ile wiedzę chciał ujmować Foucault w wielkich historycznych formacjach zwanych przez niego epistemami lub dyskursami, to w spojrzeniu na malarstwo czy literaturę kierował się ku konkretnym dziełom. Jednak pomimo różnic w ujęciach – co chciałbym pokazać – poglądy na wiedzę i sztukę cementuje u Foucaulta silny związek spójnego myślenia o dziejach nowożytnej kultury Zachodu. Wedle Foucaulta potencjał krytyczny zawarty w literaturze i malarstwie ma sens epistemologiczny, a nie estetyczny. To sztuka pełni krytyczne funkcje wobec wiedzy. Najważniejsze w sposobie myślenia Foucaulta jest jednak to, że owa krytyczna wobec wiedzy rola, jaką biorą na siebie malarstwo i literatura, ukazywana jest przez niego w sposób, który jest integralną częścią jego pojmowania historii wiedzy. Gdy ukazuje ona nieciągłość przemian nauk o człowieku i gdy wedle archeologicznych rozpoznań bieg ich historii nieodwracalnie anuluje prawdy wcześniej im przysługujące, to właśnie literatura i malarstwo sankcjonują zmianę i zapowiadają nowe formy poznania.
Authors and Affiliations
Paweł Bytniewski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP133607
- DOI -
- Views 109
- Downloads 0
Etnografia oparta na współpracy. Założenia, możliwości, ograniczenia
Tematem artykułu są ogólne założenia oraz sposoby realizacji etnografii opartej na współpracy (collaborative ethnography). Jednym z najważniejszych reprezentantów, teoretyków i praktyków tego podejścia jest Luke Eric Las...
Some Remarks on Sociology and Psychotherapeutic Treatment
The article is a result of the discussion between the sociologists and professional psychotherapist.The authors’ aim is to consider therapeutic functions of biographical interviewing with reference to professional psycho...
Discourse of Sport, Sport in Discourse
The introduction to the volume consists of two parts. The first one is devoted to the concise description of contemporary position of sociology of sport in Poland and abroad, pointing at the vitality and multidimensional...
Badania biograficzne z udziałem klientów instytucji pomocowych. Doświadczenia z badań terenowych z nastoletnimi rodzicami z łódzkich „enklaw biedy”
Metoda biograficzna od początku swojego istnienia stosowana była w socjologii do badania doświadczeń osób i grup „marginalnych”, wykluczonych, znajdujących się poza głównym nurtem społeczeństwa. Procesy biograficzne prze...
Analiza sentymentu – metoda analizy danych jakościowych. Przykład zastosowania oraz ewaluacja słownika RID i metody klasyfikacji Bayesa w analizie danych jakościowych