Stracona szansa wzorcowych mieszkaniowych osiedli robotniczych dawnych zakładów przemysłu cukrowniczego – na wybranych przykładach miasteczek i wsi w Polsce
Journal Title: Topiarius. Studia krajobrazowe - Year 2017, Vol 2, Issue 0
Abstract
W 1990 roku w Polsce istniało 78 czynnych cukrowni. Na skutek wydarzeń historycznych, przekształceń politycznych, gospodarczych oraz czynników ekonomicznych na przestrzeni kolejnych lat dokonały się istotne zmiany w strukturze polskiego przemysłu cukrowniczego. Następstwem tych transformacji jest liczba 18 funkcjonujących cukrowni w roku 2015. Likwidacja wiodących zakładów produkcyjnych każdorazowo miała znaczący wpływ na kształt przestrzenny oraz sytuację gospodarczo-społeczną miejscowości oraz całego regionu. Szczególnym przypadkiem, wśród byłych ośrodków z zakładami produkcji rolno-spożywczej, są małe miasteczka oraz wsie. W większości, to właśnie cukrowniom zawdzięczały swój dynamiczny rozwój przestrzenny w XIX i XX w. Poddane analizie: Kazimierza Wielka, Żychlin, Dobrzelin oraz Pustków Żurawski stanowią ośrodki o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 10 tys. Działalność cukrownicza w skali oddziaływania regionalnego i ponadregionalnego przyczyniła się do określenia ich jasnego profilu – miasteczek i wsi przemysłowych. Zakłady produkujące cukier przez lata pełniły znaczącą rolę w tworzeniu i definiowaniu ich krajobrazu. Autorka pragnie zwrócić szczególną uwagę na fenomen architektury budowanej wokół cukrowni w postaci mieszkaniowych osiedli robotniczych. Na przykładzie czterech wybranych osiedli robotniczych podjęta zostanie próba zbadania oraz ocena ich układów urbanistycznych, wartości estetycznych i kompozycyjnych w krajobrazie miejscowości. Osiedla te stanowią wielokrotnie wybitne dzieła światowej sławy architektów. Za przykład posłuży osiedle przy Cukrowni Łubna w Kazimierzy Wielkiej, którego układ urbanistyczny przypisywany jest krakowskiemu architektowi Tadeuszowi Stryjeńskiemu. Tereny cukrowni lokalizowane w ścisłych centrach, do dziś stanowią główną dominantę krajobrazu miasteczek, będąc ich głównym punktem wizerunkowym. Analiza obecnego kształtu przestrzennego osiedli oraz ich znaczenia, również w skali całego miasta i wsi pozwoli na identyfikację i ocenę problemów, na jakie narażone jest dziedzictwo.
Authors and Affiliations
Joanna Czarny-Piotrowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP331632
- DOI -
- Views 55
- Downloads 0
Bryophytes as an element of cultural landscape: biology, place, role
Bryophytes are small spore plants which occurs in all climates zones and plant formations. They form zonal (tundra) and azonal (bogs) environments or are integral part of other communities. They are very well adapted to...
Space of the city – artistic activities of the art group M37A
The article raise the issue of actions organised by art group M37A in urban space of Cracow. The process of realisation was described in details, starting from the inspiration and the origin of idea, through the realisat...
Rekonstrukcja ogrodu kwiatowego w Kromieryżu (Czechy) – kulturowe, edukacyjne i turystyczne znaczenie ogrodów zabytkowych
W artykule przedstawiono rozważania dotyczące wartości ogrodów zabytkowych, szczególnie ich kulturowego, edukacyjnego i turystycznego znaczenia. Wymienione zagadnienia omówione zostały w kontekście zrekonstruowanego Ogro...
The area of Kossak Square – a public space at the Młynówka Królewska mill race – in the context of its historic, cultural and natural assets
The article emphasizes the need to reclaim green areas in cities. It presents the assets of the Kossak Square area as a public space and pays special attention to the historic context of the areas surrounding Kossak Squa...
Stanisław Niemczyk (od) twórca architektury
W niniejszym artykule poruszono aspekt twórczego projektowania architektonicznego. Jest ono uzależnione od znajomości rzemiosła, materiału, ale również zrozumienia potrzeb funkcjonalnych i społecznych przyszłych użytkown...