Towarzystwa muzyczne w Królestwie Polskim (1870–1914)
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2015, Vol 94, Issue
Abstract
W latach 1870–1914 powstało w Królestwie Polskim co najmniej 38 towarzystw, których celem było propagowanie muzyki samodzielnie lub razem ze śpiewem chóralnym, jak również dwa stowarzyszenia zawodowe muzyków. W okresie represji popowstaniowych i reakcyjnych rządów Aleksandra III (do 1894 r.) zalegalizowano tylko trzy organizacje, regulowania życia społecznego przez administrację państwową (1894–1906) – 12, a liberalizacji (1906–1914) – 25. Spośród guberni (w granicach z lat 1867–1912) najwięcej stowarzyszeń muzycznych założono w piotrkowskiej (18), co wynikało z jej potencjału ekonomiczno-demograficznego. W guberni warszawskiej zarejestrowano sześć towarzystw, kaliskiej – cztery, a lubelskiej i łomżyńskiej po trzy. Pod względem rodzaju miejscowości 17 organizacji powstało w miastach gubernialnych, 13 powiatowych, po cztery w innych miastach oraz osadach, a dwa na wsiach. Najwięcej utworzono ich w Łodzi i Warszawie, po sześć, a w Lublinie, Radomiu i Siedlcach po dwa. Obok wyspecjalizowanych stowarzyszeń zainteresowanie muzyką było realizowane w ramach organizacji kulturalnych o szerszym zakresie działania, obejmującym literaturę, teatr oraz gimnastykę. Powodem odmów legalizacji stowarzyszeń po 1906 r. były głównie uchybienia formalne w podaniach i projektach ich statutów. Jedynie wobec inicjatyw żydowskich władze państwowe prowadziły politykę ograniczania. Pod względem społeczno-zawodowym wśród założycieli dominowali początkowo mieszczanie wspierani niekiedy przez ziemian. Po wybuchu rewolucji w 1905 r. aktywność zaczęli przejawiać drobnomieszczanie oraz najemni pracownicy umysłowi i fizyczni. Do powstania towarzystwa muzycznych przyczynili się głównie Polacy, w mniejszym stopniu Niemcy, Rosjanie, Francuzi, Ukraińcy i Żydzi. Były one także obszarem współdziałania różnych grup narodowych, etnicznych i wyznaniowych. Przyczyną likwidacji większości było występowanie członków, a w jednym przypadku uprawianie w lokalu organizacji gier hazardowych.
Authors and Affiliations
Wojciech Jaworski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP333338
- DOI 10.18778/0208-6050.94.08
- Views 48
- Downloads 0
Nawiązanie stosunków brytyjsko-radzieckich w 1929 roku w świetle dokumentów brytyjskich
Po objęciu rządów w Wielkiej Brytanii w 1929 r. Partia Pracy dążyła do nawiązania stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Radzieckim. Bezpośrednio sprawą tą zajął się szef Foreign Office, Arthur Henderson. Z pomocą rządu...
Lipiec trzech władców – walka o tron Anglii po śmierci Edwarda VI
Artykuł przedstawienia wydarzenia, jakie nastąpiły po śmierci Edwarda VI (6 lipca 1553 r.). Do rywalizacji o koronę stanęły wówczas Maria Tudor, starsza siostra monarchy a córka Henryka VIII, oraz Jane Grey, prawnuczka H...
Nałęczów w przewodnikach uzdrowiskowych przełomu XIX i XX wieku
Artykuł dotyczy przewodników po Nałęczowie, które ukazały się na przełomie XIX i XX w. Stanowią one istotną część piśmiennictwa związanego z uzdrowiskiem, zwłaszcza że wśród nich znalazło się pierwsze wydawnictwo książko...
W sprawie nadania praw miejskich Tykocinowi w XV w.
Artykuł opisuje kwestię nadania praw miejskich Tykocinowi (woj. podlaskie) w XV wieku. Dzięki wnikliwej analizie zachowanych dokumentów autor podważa opinię, jakoby pierwsze prawa miejskie nadano Tykocinie w 1425 r. W ar...
Polskie placówki partyjne w USA 1945–1989. Analiza w świetle akt KC PZPR
Artykuł poświęcony został funkcjonowaniu organizacji partyjnych (PZPR) w polskich placówkach dyplomatycznych i konsularnych na terenie Stanów Zjednoczonych w latach 1945–1989. Wykorzystując do przeprowadzonych przez sieb...