Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Özetleme Etkinlikleri Üzerine Bir Değerlendirme
Journal Title: Ana Dili Eğitimi Dergisi - Year 2019, Vol 7, Issue 2
Abstract
Özetlemek, var olan bir düşünceyi, izlenen bir içeriği, dinlenen veya okunan bir metni olduğundan daha kısa ve özünü yansıtacak biçimde yazılı veya sözlü olarak anlatmaktır. Özetleme becerisi karmaşık bilişsel süreçler içermektedir. Özetleme yapabilmek için bir öğrencinin metinde önemli noktaların vurgulanış biçimlerini kavraması, önemli bilgiyi önemsiz bilgiden ayırt edebilmesi, not alabilmesi, metnin konusunu belirleyebilmesi, ana fikri ve yardımcı fikirleri bulabilmesi, metin türünü ve yapısını çözümleyebilmesi gerekmektedir. Bir anlatı metnini veya bilgilendirici bir metni özetleme sürecinde öğrencilerden sınıflama, sıralama, değerlendirme, karar verme becerilerini kullanılmaları beklenir. Silme, genelleme ve yeniden kurma olarak üç aşamalı olarak modellenen özetlemenin öğrenciler tarafından kavranması ve uygulanması, uzun süreli ve tekrarlı bir eğitim süreci gerektirir. Türkçe Dersi Öğretim Programında (2018) özetleme kazanımları 5-8. sınıf düzeylerinde dinleme ve okuma becerileri altında yer almaktadır. Öğrenciler öğrenme sürecinde özetleme görevleri ile Türkçe ders kitaplarında yer alan etkinliklerde karşılaşmaktadır. Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin özetlemenin bilişsel yükleri dikkate alınarak oluşturulması gerekmektedir. Bu çalışmada 2018-2019 eğitim-öğretim yılında yürürlükte olan ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan özetleme etkinlikleri incelenmiştir. Çalışmada ortaya çıkan en temel sonuç, Türkçe ders kitaplarının tamamında özetleme etkinliklerinin büyük çoğunluğunun özetlemenin bilişsel süreçlerine uygun olarak oluşturulmaması ve öğrencilerden doğrudan bir metnin özetinin istenmesidir. Ayrıca özet görevlerinin büyük bir çoğunlukla yazılı olduğu ve özet metinlerinin değerlendirilmesine yönelik uygulamalara sadece bir kez yer verildiği araştırmanın diğer bulgularıdır.
Authors and Affiliations
Özay KARADAĞ
Keywords
Related Articles
- EP ID EP549389
- DOI 10.16916/aded.449294
- Views 78
- Downloads 0
Disleksi Riski Taşıyan 4. Sınıf Öğrencisinin Fonolojik Farkındalığının Arttırılmasında Çoklu Duyusal Öğrenme’nin Etkisi
Bu çalışmada, zihinsel, işitsel ve görsel hiçbir engeli olmamasına rağmen okuyamayan, disleksi riski taşıyan bir 4. sınıf öğrencisininfonolojik farkındalığını arttırmak amaçlanmıştır. Bu amaçla literatür taranmış ve kavr...
Ali Ekrem Bolayır‘ın Nazariyât-ı Edebiyye Dersleri Adlı Kitabının Cümleler Bölümünün Bağdaşıklık ve Tutarlılık Açısından Değerlendirilmesi
Türk edebiyatının yenileşme sürecinin önemli kalemlerinden biri olan Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem Bolayır Nazariyyat-ı Edebiyye Dersleri adlı çalışmasını 1915-16 yılında İstanbul’da yayımlamıştır. Kitap liselerde ders k...
İlköğretim Birinci Kademede Sözcük Öğretimi İle İlgili Çalışmaların İncelenmesi
Araştırmanın amacı ilköğretim birinci kademede sözcük öğretimiyle ilgili çalışmaların benzer ve farklı özelliklerini belirlemek, sonuçlarının Türkçe dersi için sözcük öğretimine katkılarını incelemek ve çalışmalarda yoğu...
Suriyeli Öğrencilere Türkçe Öğretmek için Kullanılan Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi
Bu çalışmada Suriyeli öğrencilere Türkçe öğreten öğretmenlerin kullandığı Türkçe ders kitaplarına ilişkin görüşlerinin alınması amaçlanmıştır. Araştırma “Suriyeli Öğrencilerin Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu Projesi”...
Bilgi Veren Metinleri Anlama: Metin Yapısına Dayalı Stratejilerin Kullanımı
Okuma becerisine sahip olma, insanların bağımsız olarak bilgiye ulaşmalarında önemli faktörlerden biridir. Okumanın çözümleme ve anlama olarak iki bileşeni bulunmakta ve okuma becerisi bu iki bileşene dayalı olarak geliş...