Użytki, pożytki, porównania
Journal Title: Litteraria Copernicana - Year 2015, Vol 16, Issue 2
Abstract
Artykuł stanowi wprowadzenie w tematykę najnowszego numeru "Litteraria Copernicana". Redaktorzy tomu piszą między innymi: "Komparatystyka naszym zdaniem znajduje się – a przynajmniej powinna się znaleźć – w centrum humanistycznego namysłu, zwłaszcza w dobie globalizacji i internetu, przybierających na sile migracji i wielokulturowości". Wychodząc od etymologicznego rozumienia „kultury” jako uprawy, od zarówno potocznego, jak rolniczego znaczenia terminu „użytek” oraz pszczelarskiego i prawnego znaczenia „pożytku” redaktorzy zarysowują diagnozę stanu obecnego i perspektyw badań porównawczych. Współczesna komparatystyka nie absolutyzuje już na szczęście ani tego, co lokalne, regionalne, narodowe, ani tego, co uniwersalne czy światowe. Powinna jednak także (a czyni to rzadko) starać się zachować równowagę między poszukiwaniem nowych idei, pól badawczych czy teorii a zakorzenieniem w tradycji humanistyki. Prezentowany tom ma na celu przedstawienie możliwości osiągnięcia takiej równowagi. Tom „Pożytki z porównania” jest efektem działalności Pracowni Komparatystyki Literacko-Kulturowej, funkcjonującej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika od 2011 roku. Zgodnie z nazwą pracowni, a wbrew formułowanym z różnych stron obiekcjom, jesteśmy przekonani, że podejście kulturowe czy kulturoznawcze nie musi ani wykorzeniać praktyki literaturoznawczej, ani też unieważniać czy deprecjonować literatury jako takiej. Nastawienie kulturoznawcze otwiera jednak na nowe spojrzenie na literaturę, pozwala włączyć zjawiska literackie w kontekst całej kultury i ujmować je w szerszej niż dotąd perspektywie – jest to atut trudny do przecenienia. Tom nie jest i nie miał być zwartą propozycją metodologiczną ani manifestem teoretycznym, lecz próbą zebrania różnych głosów wybrzmiewających w przestrzeni porównawczego namysłu nad literaturą i kulturą. Jednak sięganie do tradycji – na przekór tendencjom dominującym obecnie nie tylko w komparatystyce – i zderzanie jej z nowymi kierunkami myślowymi jest oczywiście pewnego rodzaju manifestacją. Dobór tekstów w prezentowanej publikacji wyraża bowiem przeświadczenie, że w dialogu z minionym można wciąż wiele odkryć i że warto trochę spowolnić spiralę zwrotów badawczych i pogoni za nowością, w którą wpadła współczesna humanistyka.
Authors and Affiliations
Adam F. Kola, Marcin Wołk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP191325
- DOI 10.12775/LC.2015.014
- Views 164
- Downloads 0
Kategoria porównania w krytyce literackiej
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na kilka pytań związanych z zastosowaniem porównania w tej szczególnej dziedzinie literaturoznawstwa, jaką stanowi krytyka literacka. Jak przedstawia się w niej funkcjonalność procedu...
Dialog i monolog: o względności genologicznych przeciwstawień
Artykuł Dialog i monolog: o względności genologicznych przeciwstawień stanowi propozycję sproblematyzowania zwyczajowego rozumienia relacji między dialogiem i monologiem, o których sądzi się, że są członami opozycji. Otó...
Ut cantor declamator? O podobieństwach i różnicach między recytatorską a wokalno-muzyczną interpretacją tekstu
Między interpretacją recytatorską a wokalno-muzyczną tekstu występuje wiele podobieństw wynikłych ze wspólnego głosowego tworzywa. Występują tu także różnice – związane m.in. z sytuacją wykonawczą: recytator kieruje się...
Po „tamtej stronie” interpretacji. Koncepcja interpretacji Ernsta von Glasersfelda i Josefa Mitterera
Artykuł prezentuje radykalnie konstruktywistyczną koncepcję interpretacji Ernsta von Glasersfelda w relacji do nie-dualizującego modelu interpretacji Josefa Mitterera. W świetle tej ostatniej nie-esenjalizująca koncepcja...
Pośrednik między światami. Karl Dedecius (1921–2016)
Każda literatura jest prowincjonalna, dopóki nie wyjdzie poza własny język. Na pewno dotyczy to narodów małych i średnich, których kultury potrzebują pośredników, aby zaistnieć w powszechnej świadomości. Dla literatury p...