Wspólczesne modele sterowania ruchami człowieka w świetle teorii Bernsztejna
Journal Title: Antropomotoryka. Journal of Kinesiology and Exercise Sciences - Year 2005, Vol 15, Issue 29
Abstract
W pracy przedstawiono opracowany przez N.A. Bernsztejna model pięciu poziomów sterowania ruchami (fizjologicznej budowy ruchów): A - napięcia mięśniowego, B - synergii mięśniowych, C - pola przestrzennego, D - czynności złożonych i E - czynności symbolicznych. Układ wymienionych poziomów jest hierarchiczny, tzn. poziomy wyższe zlecają wykonanie określonych zadań ruchowych poziomom niższych, te zaś tworzą tło, czyli sterują automatyzmami stanowiącymi składniki bardziej złożonych czynności, nie angażując uwagi wykonującego. Każdemu poziomowi odpowiada pewna grupa ruchów lub czynności ruchowych, sposób wykorzystania narządów zmysłów, narządów wykonawczych i tworów w ośrodkowym układzie nerwowym. Im wyższy poziom, tym bardziej złożonymi czynnościami może sterować. W pracy przedstawiono tezę, że poszczególnym poziomom budowy ruchów odpowiadają różne modele sterowania: poziomowi B - model ekologiczny Gibsona, poziomowi C - hipoteza punktu równowagi, poziomowi D - modele cybernetyczne, np. schemat Schmidta. Ponadto do odwzorowywania rzeczywistości i sterowania ruchami poziomy A, B i C wykorzystują kod czuciowy, natomiast poziomy D i E - symboliczny kod wyobrażeń ruchu. Zaproponowano też pewną modyfikację teorii Bernsztejna: zamiast statycznego, warstwowego układu poziomów sterowania przedstawiono dynamiczny model dachówkowy, w którym rozwój poszczególnych poziomów następuje stopniowo: najpierw pojawiają się nowe zdolności postrzegania, odpowiadające kolejnemu wyższemu poziomowi, dopiero później zaś nowe zdolności ruchowe. Przyjęto założenie, że nowy poziom może w pewnym zakresie pełnić funkcję zleceniodawcy dla poziomów niższych nawet wtedy, gdy zdążył ukształtować jedynie nowe zdolności postrzegania; właśnie ta jego właściwość może stanowić czynnik napędzający rozwój zdolności czuciowo-ruchowych i zdolności sterowania. Ponadto, tłumacząc przyrost możliwości danego poziomu sterowania wskutek istnienia wyższego, przyjęto hipotezę, że niższy poziom może zlecać zadania wyższemu; przepływ zamówień między poziomami nie jest więc jednokierunkowy, z góry na dół - jak to jest w klasycznym modelu Bernsztejna - ale dwukierunkowy, również z dołu do góry. Badając te zagadnienia warto sięgnąć do osiągnięć psycholingwistyki. We wnioskach stwierdzono, że głównymi obszarami badań współczesnej nauki o sterowaniu ruchami człowieka powinny być: poszukiwanie modelu sterowania ruchami i określenie metod kodowania informacji w tych modelach.
Authors and Affiliations
Wacław Petryński
Keywords
Related Articles
- EP ID EP59993
- DOI -
- Views 115
- Downloads 0
Cechy osobowości i czynniki sytuacyjne jako determinanty aktywności ruchowej młodzieży
Cel badań. Celem badań było określenie sytuacyjnych i osobowościowych korelatów i predyktorów poziomu aktywności ruchowej młodzieży. Materiał i metody. Badaniami objęto 289 uczniów (93 chłopców i 196 dziewcząt) w wieku 1...
Functional and dynamic asymmetry in boys aged 10–12 years (continuous research)
[b]Introduction[/b]. Significant changes in motor and psychophysical development are observed during school years. Lateralization is one of the developmental regularities. A lateralization evaluation is essential in case...
Age-related changes in physical activity patterns in Poland
[b]Introduction.[/b] The beneficial influence of physical activity on human’s health and well-being remains unquestionable. The epidemiologic studies carried out all over the world show that sedentary lifestyle contribut...
Przegląd prac profesora Petera Hirtza dotykających problematyki fenomenów rozwoju motorycznego człowieka
Autorzy zapoznają czytelników z dorobkiem naukowym prof. Petera Hirtza oraz jego współpracowników i uczniów w ramach utworzonego w 1971 r. Koła Naukowego im. N.A. Bernsteina. W artykule przedstawiono w zarysie m.in. wyni...
Wiesław Osiński, Antropomotoryka (wydanie II rozszerzone), Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, 2003
Drugie, poszerzone wydanie Antropomotoryki W. Osińskiego należy uważać obecnie w Polsce za najlepszą i kompletną syntezę wiedzy teoretycznej, odnoszącej się do działalności ruchowej człowieka, teorii rozumianej szeroko,...