Związek między Baconem, teleologią i analogią a doktryną naturalizmu metodologicznego
Journal Title: Filozoficzne Aspekty Genezy - Year 2017, Vol 14, Issue
Abstract
Francis Bacon podzielił nauki przyrodnicze na fizykę i metafizykę. Twierdził, że z czterech przyczyn wskazanych przez Arystotelesa tylko przyczyny materialne i sprawcze należą do dziedziny fizyki, a przyczyny celowe, czy też twierdzenia teleologiczne, zaliczyć trzeba do dziedziny metafizyki. Bacon sprzeciwiał się włączaniu teleologii do fizyki, ponieważ doświadczenie podpowiadało mu, że twierdzenia teleologiczne zniechęcają do poszukiwania przyczyn sprawczych dla zjawisk przyrodniczych. Relegował on teleologię do metafizyki, a nauka w dużej mierze poszła jego śladem, wykształcając przez kolejne czterysta lat coraz większą awersję do uwzględniania czynników teleologicznych w wyjaśnieniach naukowych. Zdaniem Bacona człowiek, z racji swojej natury, „wymyśla […] paralele, odpowiedniości i stosunki, które w rzeczywistości nie istnieją”. Jednak wraz z rozwojem nauki w zakresie odkrywania przyczyn materialnych i sprawczych, jaki zachodził od czasów Bacona, zaczęły pojawiać się paralele, odpowiedniości i stosunki bardziej zasadne niż zapewne mógłby on sobie wyobrazić. Krótko mówiąc, poszukiwanie przyczyn materialnych i sprawczych w przyrodzie przyniosło imponujące uzasadnienie również dla wnioskowania o przyczynach celowych. Wnioskowania teleologiczne powinny być dopuszczone w nauce wówczas, gdy uprawomocniają je świadectwa empiryczne. Narzędzie pozwalające ustalić, czy wnioskowanie teleologiczne jest prawomocne, stanowi analogia. Bacon mógłby pomóc nauce uniknąć stopniowego, lecz i nieuchronnego przejścia w stronę naturalizmu metodologicznego, gdyby położył nacisk na to, jak analogia, zastosowana w roli narzędzia analitycznego w procesie indukcji, prowadzi do zasadnych wniosków o istnieniu teleologii w przyrodzie.
Authors and Affiliations
James C. LeMaster
Keywords
Related Articles
- EP ID EP291845
- DOI -
- Views 104
- Downloads 0
DNA a pochodzenie życia. Informacja, specyfikacja i wyjaśnienie
Niniejszy esej jest oceną rywalizujących wyjaśnień pochodzenia informacji koniecznej do zbudowania pierwszej komórki żywej. Dokonanie tej oceny wymagało będzie określenia, co biologowie rozumieją przez termin informacja...
On Naval Timber and Arboriculture; with Critical Notes on Authors who have Recently Treated the Subject of Planting
There is a common practice in breeders to carefully select plants or animals to reproduction in order to obtain desirable variety. It has been forced upon man's notice in the dog, horse, cow, sheep, poultry — in the Appl...
Stephena C. Meyera koncepcja „podpisu w komórce” a filozoficzne podstawy nauki
W artykule omówiono koncepcję „podpisu w komórce” rozwijaną w ramach teorii inteligentnego projektu przez Stephena C. Meyera. Meyer argumentuje, że jedynym adekwatnym wyjaśnieniem pochodzenia informacji genetycznej jest...
Irreducible Contradiction
The article is a chapter excerpted from Mark Perakh’s book [i]Unintelligent Design[/i]. In this chapter he criticizes Michael Behe’s concept of irreducible complexity. Author argues that irreducible complexity of a syste...
Stephena C. Meyera argument na rzecz projektu w przyrodzie a warunek Jodkowskiego
Uznani naukowcy rzadko wdają się w dyskusje z uczonymi, którzy w naukach przyrodniczych proponują wyjaśnienia odwołujące się do działania świadomej przyczyny inteligentnej. Argumentacja tych drugich często ogranicza się...