Związki między próbami siłowo-szybkościowymi o odmiennej strukturze ruchu. Epilog
Journal Title: Antropomotoryka. Journal of Kinesiology and Exercise Sciences - Year 2008, Vol 18, Issue 43
Abstract
Wstęp. Praca stanowi uzupełnienie publikacji, której trzy dotychczas wydane części poświęcono analizie związków podstawowych prób siłowo-szybkościowych. Do uzupełnienia badanych związków poprzez szersze omówienie znaczenia szybkości w rzutach skłoniły autorów zbyt małe dysproporcje w ciężarze piłek zastosowanych w pomiarach wyjściowych. Uwagi Farfela i innych autorów, zalecających do oceny zdolności szybkościowych stosowanie rzutów lekkimi przedmiotami, stanowiły zachętę do przeprowadzenia tego typu pomiarów. Jako teoretyczną przesłankę do tego rodzaju badań przyjęto odwrotnie proporcjonalną zależność między siłą a prędkością. Większe odległości uzyskane w rzutach lekkimi przedmiotami świadczą o predyspozycjach szybkościowych osoby badanej. Cennych informacji ostrzegających przed przeprowadzeniem rzutów zbyt lekkim sprzętem dostarczyły przekazy Matwiejewa i Zaciorskiego oraz szczególnie istotne dla praktyki zalecenia Mulaka.Cel. Uzupełnienie treści poprzednich części opracowania informacjami dotyczącymi znaczenia szybkości (prędkości ruchu) w próbach siłowo-szybkościowych oraz wyrażenie opinii na temat słuszności określania szybkości jako motorycznej zdolności „kompleksowej” lub „hybrydowej”.Materiał i metody. W maju 2008 r. przebadano 58 studentek i 47 studentów II roku Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Dokonano pomiarów podstawowych cech somatycznych oraz wykonano rzuty piłką lekarską 3 kg do tyłu i 1 kg jednorącz sposobem zbliżonym do rzutu piłką palantową. Podobną techniką wykonano rzuty piłkami gumowymi o ciężarze 304 g i 104 g. Próby te uzupełniono przeskokami przez listwę. Dodatkowo możliwości szybkościowe badanych określono wskaźnikiem utworzonym z wyników uzyskanych piłkami lekkimi, które odniesiono do odległości osiągniętych piłkami ciężkimi. Drugą grupę badawczą stanowiły dzieci ze Szkoły Podstawowej w Miłoszycach, 34 uczennice i 34 uczniów klas IV–VII. Podobnie jak w zespołach studenckich, u dzieci określono budowę ciała, natomiast rzuty piłkami lekarskimi 2 kg i 1 kg wykonywano w przód znad głowy, zaś pięcioma piłkami gumowymi różniącymi się ciężarem – sposobem takim jak studenci. Obliczono również wskaźniki szybkościowo-siłowe, odnosząc wyniki rzutu piłką najlżejszą 32 g do odległości uzyskanych piłkami ciężkimi. Ponadto spośród wielu przeprowadzonych prób motorycznych pod uwagę wzięto bieg na 20 m ze startu lotnego z jego pochodnymi, skok w dal z miejsca, bieg w miejscu z klaskaniem 20 kroków i dynamometryczny pomiar mięśni dłoni. W drugim rozpatrywanym zagadnieniu odmienność stanowisk części autorów, odnosząca się do podstawowych pojęć używanych w dziedzinie motoryczności, skłania do przeglądu najważniejszych publikacji i sformułowania ewentualnych uwag.Wyniki. W obu grupach studenckich w miarę stosowania lżejszego sprzętu zmniejszały się związki rzutów z cechami budowy ciała. W grupie studentek czasy przeskoków okazały się niezależne zarówno od cech somatycznych, jak i rzutów piłkami, co praktycznie wyłączyło tę grupę z dalszej analizy. Natomiast w grupie męskiej znaczący współczynnik korelacji rzutu piłką 304 g z czasem przeskoków pozwolił na utworzenie wskaźnika szybkościowo-siłowego. Najbardziej diagnostyczny okazał się wskaźnik określający stosunek odległości uzyskanej piłką 304 g do wyniku rzutu piłką 1 kg. Zestawienie czasów przeskoków studentów o ekstremalnych wielkościach wskaźnika uwidoczniło jego wartość dyskryminacyjną.Obliczenia korelacyjne w grupie dzieci wykazały u chłopców pewną analogię powstałych związków do tych, które zaobserwowano u studentów mimo odmienności rodzajów prób i sposobów ich przeprowadzenia. Stosunkowo niewielką diagnostyczność wskaźników szybkościowo-siłowych można tłumaczyć innym sposobem wykonywania rzutów piłkami ciężkimi i ujęciem w liczniku wskaźników najlżejszej piłki o ciężarze 32 g, podczas gdy korelacje piłek nieco cięższych uwidoczniły możliwość trafniejszej oceny.Drugim z postawionych zadań były rozważania na temat sensowności użycia w przypadku szybkości terminu: motoryczna zdolność „kompleksowa” („hybrydowa”). Na podstawie publikacji, głównie Szopy, Mynarskiego i Raczka oraz innych autorów, przede wszystkim Matwiejewa i Zaciorskiego, uznano, że wszystkie cztery zdolności motoryczne powinny być określane jednakową nazwą. Równocześnie stwierdzono, że za najbardziej prosty i logiczny model ich współzależności można przyjąć opracowany w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku ostrosłup foremny Ważnego.Wnioski. Zastosowany sposób oceny zdolności szybkościowych z wykorzystaniem rzutów wymaga dalszych badań, niemniej w przyszłości może być przydatny w praktyce przy odpowiednim doborze piłek o ciężarze adekwatnym do wielkości udziału siły i szybkości w danym działaniu ruchowym. Narzędziem oceny szybkości mogą być zarówno same rzuty piłkami lekkimi, jak i wskaźniki szybkościowo-siłowe powstałe przy udziale piłek ciężkich. Niezbyt trafne pod względem merytorycznym wydają się oceny zdolności szybkościowych wykorzystujące biegi sprinterskie i skoki – typowe próby szybkościowo-siłowe, jak również częstotliwość ruchów poprzez punktowanie, pomiar również niepewny pod względem trafności oceny. Określenia „kompleksowe” lub „hybrydowe”, dotyczące wszystkich zdolności, nie powinny odnosić się wyłącznie do szybkości. Za najbardziej prosty, logiczny model współdziałania wszystkich zdolności motorycznych można z powodzeniem uznać ostrosłup foremny Ważnego.
Authors and Affiliations
Adam Haleczko , Leszek Korzewa , Ewa Misiołek , Urszula Włodarczyk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP60470
- DOI -
- Views 90
- Downloads 0
It’s a Long Way to Philadelphia!
The article is designed as a brief presentation of a dark side of one of the best-known academic publications’ rankings. The author polemicizes with the stereotypic approach, which is not only typical for our opinionform...
Connections between strength-speed task with different structure of movement. Epilogu
Introduction. This study is a completion of three previous reports devoted to analysis of the relations between the basic strength and speed tests. Too small disproportion in weight of balls, which were used in the initi...
Znaczenie siły w ujęciu relatywnym dla osiągnięć 10-13-letnich chłopców w lekkoatletycznym czwórboju - wskazania metodologiczne
Lekkoatletyczny czwórbój jako podstawowa forma kształtowania wszechstronnej sprawności motorycznej dzieci spełnia ważną rolę, stanowiąc podbudowę ich późniejszych osiągnięć. Dla konkurencji wchodzących w jego skład szcze...
Estimation of selected parameters of acid-base balance and electrolytes in Alpine skiers and biathlonists
The aim. Physical effort is among the elements that indicate disturbance of acid-base balance in organism. The course and grade of these factors intensification depend on the sort of effort and the level of organism adap...
Poruszanie się człowieka w egzoszkielecie medycznym – aspekty antropomotoryczne
Egzoszkielety są konstrukcjami mechanicznymi mocowanymi do poszczególnych części ciała człowieka, wspomagającymi jego ruch za pomocą wbudowanych efektorów. Egzoszkielety stanowią obiecujące rozwiązania zarówno jako urząd...