1,2-Dichloroetan. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2014, Vol 30, Issue 4
Abstract
1,2-Dichloroetan (1,2-DCE) jest bezbarwną cie-czą stosowaną m.in. do syntezy: chlorku winylidenu, 1,1,1-trichloroetanu, trichloroetylenu, rozpuszczalników chlorowanych, a także eks-trakcji tłuszczów i olejów oraz jako zmywacz, rozpuszczalnik m.in.: żywic, asfaltu i kauczuku. Ponadto 1,2-dichloroetan jest składnikiem farb i pestycydów stosowanych do zwalczania szkodników zbóż oraz gleby. W Unii Europej-skiej stosowanie 1,2-dichloroetanu jako pesty-cydu jest zabronione. W Polsce 1,2-dichloroetan jest produkowany przez firmę ANWIL S.A. z Włocławka. Dostarczone przez ten zakład dane dotyczące stężeń 1,2-dichloroetanu w powie-trzu środowiska pracy w poszczególnych jed-nostkach produkcyjnych w latach 2010-2013 wskazują na brak przekroczeń obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (ND) 1,2-di-chloroetanu wynoszącej 50 mg/m3. Według danych GIS w 2012 r. liczba pracowni-ków zatrudnionych w warunkach > 0,1 NDS (0,5 NDS) wynosiła 75 osób. Nie stwierdzono osób narażonych na stężenia 1,2-dichloroetanu > 0,5 NDS. Powyżej wartości NDS 1,2-dichloroetanu pracowało 11 osób. W 2013 r. liczba pracowników zatrudnionych w warun-kach narażenia na 1,2--dichloroetan o stężeniu > 0,1 ÷ 0,5 NDS wynosiła 75 osób. W naraże-niu na związek o stężeniu > 0,5 NDS praco-wało 11 osób. W 2013 r. nie stwierdzono prze-kroczeń obowiązującej wartości NDS (50 mg/m3) 1,2-dichloroetanu na stanowiskach pracy. Według Centralnego Rejestru Danych o Nara-żeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwór-czym lub Mutagennym, prowadzonego w Insty-tucie Medycyny Pracy w Łodzi, w latach 2005-20012 narażenie zawodowe w Polsce na 1,2-dichloroetanu miało miejsce w kilkudziesięciu zakładach pracy. Na posiedzeniu Komitetu Doradczego ds. Bez-pieczeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH, Advisory Committee on Safety and Health at Work) w listopadzie 2013 r. dyskutowano pro-pozycję wartości wiążącej (BOELV) dla 1,2-dichlo-roetanu na poziomie 8,14 mg/m3 (2 ppm).1,2-Dichloroetan zaklasyfikowano urzędowo jako ciecz: wysoce łatwopalną, rakotwórczą kategorii 1.B, działającą szkodliwie po połknię-ciu, działającą drażniąco na: oczy, drogi odde-chowe i skórę oraz działającą toksycznie na narządy docelowe w następstwie jednorazowe-go narażenia. 1,2-Dichloroetan w warunkach narażenia zawodowego wchłania się do organi-zmu głównie drogą inhalacyjną i przez skórę. Wyniki obserwacji klinicznych osób narażonych na 1,2-dichloroetan wskazują na działanie draż-niące związku na: błony śluzowe, układ ner-wowy i układ sercowo-naczyniowy. Przyjęcie dużych dawek/stężeń 1,2-dichloroetanu po-woduje rozwój nasilonych objawów toksyczno-ści ostrej, kończącej się często śmiercią z powo-du arytmii serca. Najczęściej zgłaszanymi ob-jawami są: bóle i zawroty głowy, ogólne osła-bienie, nudności, wymioty krwią i żółcią, roz-szerzone źrenice, ostry ból w podbrzuszu i uczucie duszności w klatce piersiowej. Informacje na temat działania rakotwórczego 1,2-dichloroetanu u ludzi są ograniczone i do-tyczą narażenia mieszanego na kilka związków o możliwym działaniu rakotwórczym. Unie-możliwia to wykazanie zależności między wzrostem ryzyka wystąpienia niektórych nowo-tworów a narażeniem na 1,2-dichloroetan. Nie-mniej jednak takiego ryzyka nie można wyklu-czyć.W badaniach w warunkach in vitro i in vivo stwierdzono aktywność mutagenną 1,2-dichlo-roetanu. Na podstawie wyników badań na gry-zoniach wykazano dużą różnorodność nowo-tworów po narażeniu drogą pokarmową i inha-lacyjną na 1,2-dichloroetan. U szczurów noto-wano wzrost przypadków mięsaka naczynio-wego różnych narządów (śledziony, wątroby, trzustki i nadnerczy), wzrost przypadków raka płaskonabłonkowego przedżołądka, gruczola-koraka i włókniakomięsaka sutka. U myszy występował wzrost częstotliwości występowa-nia: raka wątrobowo-komórkowego, gruczolaka i raka płuc, gruczolakoraka i włókniakomięsaka sutka oraz gruczolakoraka macicy, a także chłoniaków złośliwych. Na podstawie wyników badań doświadczal-nych na zwierzętach nie stwierdzono działania fetotoksycznego czy teratogennego 1,2-dichloro-etanu u nowo narodzonego potom-stwa. Związek ten nie wpływał również na rozrodczość badanych zwierząt. Krytycznym skutkiem działania 1,2-dichlo-roetanu jest działanie układowe: zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, upośle-dzenie funkcji wątroby i nerek, dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W celu ustalenia wartości najwyższego do-puszczalnego stężenia (NDS) 1,2-dichloroetanu zrezygnowano z wyników badań na zwie-rzętach narażanych na związek drogą inhalacyjną, gdyż były one przeprowadzone w latach 50. i nie spełniają przyjętych obecnie wymagań w procedurach badawczych. Do wyznaczenia wartości NDS 1,2-dichlo-roetanu uwzględniono dane pochodzące z wy-ników badania przeprowadzonego na szczu-rach, którym podawano związek w oleju kuku-rydzianym przez 90 dni. Na podstawie ustalo-nej w tym doświadczeniu wartości NOAEL dla działania układowego, zaproponowano przyję-cie wartości NDS na poziomie 10 mg/m3. Za-proponowano również ustalenie wartości naj-wyższego dopuszczalnego stężenia chwilowe-go (NDSCh) 1,2-dichloroetanu na poziomie 20 mg/m3. Zaproponowane wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracow-ników przed działaniem drażniącym związku oraz przed potencjalnym jego działaniem ukła-dowym. Ze względu na stosunkowo dużą szybkość przenikania 1,2-dichloroetanu przez skórę, wynoszącą 2,8 mg/cm2/h, a także na udowodnione wchłanianie przez skórę u ludzi, proponuje się także wprowadzenie oznakowa-nia „skóra”, a ze wzglę-du na działanie draż-niące związku oznakowanie literą „I”. 1,2-Dichloroetan należy również oznakować ze względu na zaklasyfikowanie go do grupy rakotwórczości „Carc. 1B” – substancja rako-twórcza kategorii 1.B.
Authors and Affiliations
Renata Soćko
Keywords
Related Articles
- EP ID EP224606
- DOI -
- Views 108
- Downloads 0
1,1-Dichloroeten. Oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą chromatografii gazowej
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań opracowano czułą i selektywną metodę oznaczania 1,1-dichloroetenu w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem chromatografii gazowej. Metoda polega na: adsorpcji 1,1-dich...
Buta-1,3-dien. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Buta-1,3-dien jest gazem stosowanym do produkcji żywic termoplastycznych i elastomerów kauczuku i lateksu. Buta-1,3-dien wchłania się głównie w układzie oddechowym, a następnie jest metabolizowany do monoepoksydu – 1,2-e...
Ołów i jego związki nieorganiczne, z wyjątkiem arsenianu(V), ołowiu(II) i chromianu(VI) ołowiu(II) – w przeliczeniu na ołów, frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Ołów (Pb) jest miękkim srebrzystoszarym metalem. Należy do grupy 14. układu okresowego. Narażenie na ołów występuje zarówno w środowisku pracy, jak i w środowisku życia. W ciągu ostatnich 20 lat istotnemu zmniejszeniu ul...
Metotreksat – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego1
Metotreksat (MTX) jest strukturalnym analo-giem kwasu foliowego. Związek jest w tempe-raturze pokojowej ciałem stałym występującym w formie jasnożółtopomarańczowego krysta-licznego proszku o lekkim zapachu, charakte-ryst...
The activity of the Interdepartmental Commission for Maximum Admissible Concentrations and Intensities for Agents Harmful to Health in the Working Environment in 2018 and the work plan in 2019
In 2018 the Commission met at three sessions, during which 9 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover the Commission discussed: a system for notifying entrepreneurs,...