GRECKOKATOLICKIE MUZEUM ARCHIDIECEZJALNE WE LWOWIE

Apply

GRECKOKATOLICKIE MUZEUM ARCHIDIECEZJALNE WE LWOWIE

Journal Title: Muzealnictwo - Year 2008, Vol 2008, Issue 49

Abstract

Początki systematycznego kolekcjonowania dzieł sztuki sakralnej były spowodowane koniecznością ochrony tego wielkiego dziedzictwa. Na Ukrainie proces ten zaczął być szczególnie widocznym na przełomie XIX/XX w., a największą rolę odegrało w nim duchowieństwo Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. Szczególnie zasłużył się wielki koneser i znawca sztuki – Metropolita Andrzej Szeptycki, z którego inicjatywy powstało w 1909 r. Studion – muzeum sztuki przy klasztorze ojców studytów. Od 1917 r. troskę o dziedzictwo sztuki sakralnej i dzieło ochrony starych ikon kontynuował brat Metropolity Andrzeja, archimandryta studytów o. Klemens (Kazimierz) Szeptycki. W latach 20. XX w. Metropolita Szeptycki zakupił prywatną kolekcję ikon Wiry Pyszczańskiej, która stała się fundamentem zbiorów muzeum Studionu we Lwowie przy studyckim klasztorze Św. Jozafata, na ulicy Piotra Skargi. Oprócz ochrony dziedzictwa sztuki sakralnej ojcowie studyci przy swoich klasztorach otwierali szkoły pisania ikon. Jedną z nich otwarto w 1927 r. przy klasztorze Studytów we Lwowie, a w 1933 r. przy Uniowskiej Ławrze.W 1940 r. sowiecka władza zabroniła dalszej działalności Studionu. Po śmierci Metropolity Andrzeja Szeptyckiego w 1944 r., rozpoczęły się prześladowania i represje Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, aż po jego likwidację w 1946 r., na zwołanym przez sowieckie władze pseudosoborze. Rozumiejąc tragizm sytuacji archimandryta Klemens przekazał część zbiorów, w tym tylko 99 ikon z kolekcji Stadionu, do Muzeum Narodowego we Lwowie. Okres radzieckiej okupacji był czasem, kiedy władze sowieckie dokładały wszelkich starań by zniszczyć ukraińską kulturę, pozbawić ją dziedzictwa narodowego i sakralnego – w 1952 r. spalono ogromną liczbę obiektów.Kiedy nastał czas wolności i zalegalizowano Ukraiński Kościół Greckokatolicki, mnisi studyci „wyszli z podziemia” i rozpoczęli nieustającą do dzisiaj pracę, polegającą w dużej mierze na niezliczonych ekspedycjach, w czasie których ratowane są dzieła sztuki, znajdowane pod strzechami starych dzwonnic, w różnych cerkiewnych zakamarkach czy nawet na „ cerkiewnych śmietnikach”. W przeciągu 15 lat ekspedycyjnej działalności autora artykułu i jego niestrudzonych towarzyszy hierodiakona Antoniego (Stefanyszyna) i brata Bonifatia (Iwaszkiwa), udało się zebrać i zabezpieczyć ponad 4000 dzieł m.in. wschodniochrześcijańskiej sztuki sakralnej, ale również sporo eksponatów, pochodzących z dawnych świątyń rzymskokatolickich. Zebrana kolekcja służy dzisiaj min. celom naukowo-badawczym i konserwatorskim – ratuje się np. ikony wyciągnięte z ognia, przestrzelone kulami, pocięte bagnetami, przemalowywane czy też zniszczone wskutek niefachowego przechowywania. Z inicjatywy muzeum organizowane są konferencje naukowe, które gromadzą licznych przedstawicieli nauki, kultury i sztuki oraz publikowane są materiały stanowiące cenne źródła naukowe. Muzeum wydało także dwa albumy, oparte o kolekcję Studionu. Edukacyjna i badawcza działalność jest jednym z priorytetów muzeum. 20 stycznia 2008 r., decyzją greckokatolickiego arcybiskupa Lwowa Ihora (Woźniaka), w dawnym kościele św. Kazimierza przy ul. Krywonosa 1, przeznaczono pomieszczenia i stworzono Muzeum Archidiecezji Lwowskiej Kościoła Greckokatolickiego, w którym zapomniane eksponaty są już nie tylko eksponowane i badane. W tym wyjątkowym muzeum, gdzie codziennie sprawuje się Boskie Liturgie Jana Chryzostoma, są one znów otoczone kultem. Z powstaniem muzeum wiąże się ogromna nadzieja na stworzenie Wschodnioeuropejskiego Centrum Naukowo-Badawczego, którego zadaniem będzie troska o ochronę, popularyzację i rozwój kultury chrześcijańskiej w Europie Wschodniej.

Authors and Affiliations

Sebastian Dmytruch

EP ID EP61941
DOI -
Views 72
Downloads 0