Hayaşa Krallığı’nın Kuzeydoğu Anadolu’daki Varlığı ve Hayaşa-Hitit İlişkileri

Apply

Hayaşa Krallığı’nın Kuzeydoğu Anadolu’daki Varlığı ve Hayaşa-Hitit İlişkileri

Journal Title: Researcher: Social Science Studies - Year 2017, Vol 5, Issue 4

Abstract

MÖ. 15. yüzyılın sonlarından itibaren ismine rastlanan Hayaşa Krallığı’nın siyasi ve kültürel etkinlikleri, Hitit kayıtlarında yer almaları sonucu aydınlatılabilmiştir. Söz konusu veriler ışığında yüz elli yılı aşkın bir süre boyunca kuzeydoğu Anadolu’da varlıklarını devam ettirdiklerini bildiğimiz Hayaşalılar, Rize’den Giresun’a kadar uzanan sahil şeridinin iç kesimi ile Erzurum-Erzincan-Bayburt arasında kalan topraklarda egemenliklerini korumuşlardır. Bir başka deyişle Çoruh-Kelkit Vadisi’nin sınırladığı bölgeyi yurt edinmişler, Hititlerle olan siyasi ilişkilerine bağlı olarak etki alanlarını ve sınırlarını bu bölgelerin dışına doğru genişletmişlerdir. MÖ. 2. binyılın ortalarında tarih sahnesine çıkan bu krallık, Hititlerin istikrarlı bir şekilde izlediği kuzeydoğu politikası sonucu zaman zaman pasif durumda kalmışlar, zaman zaman da Hitit ülkesindeki karışıklıklardan faydalanarak güçlü düşmanlarını uzun süre uğraştırmışlardır. Bu durum Hayaşalıların nüfus potansiyeli ve savaşma kabiliyetleri yanında yerleştikleri toprakların jeomorfolojik yapısı ile de yakından alakalıdır. Çağlar boyunca Hititler en güçlü dönemlerinde bile Fırat Irmağı’nın kaynağına kadar ilerleyememişler ve Hayaşa’yı itaat altına alamamışlardır. Çünkü bölge coğrafyası gerek iklim şartları gerekse engebeli arazi yapısından dolayı bölge insanlarını düşmanlarına karşı koruyan doğal bir unsur olarak karşımıza çıkar. Bu çalışmaya konu olan Hayaşalıların kuzeydoğu Anadolu’daki varlıklarına ve Hayaşa-Hitit siyasal ilişkilerine Hitit metinlerinde geçen coğrafi terimler ve Hayaşa ile Hitit krallarının karşılıklı temasları çerçevesinde değinilecektir.

Authors and Affiliations

Veli ÜNSAL

EP ID EP310427
DOI -
Views 138
Downloads 0