Köroğlu Destanında Adalet ve Özgürlük Kavramlarının Felsefi Arkaplanı
Journal Title: Beytulhikme An International Journal of Philosophy - Year 2011, Vol 1, Issue 1
Abstract
Her bir insan ve toplumsal yapı, ma’şeri vicdanı ve sağduyusuna bağlı olarak aynı içlemsel vurguyu taşıyan kavramlarla, algı, anlayış ve duygularını kendi kültürel ortamlarında, kendilerine özgü bir ifade formunda dışa yansıtır. “Adalet” ve “özgürlük” kavramlarının ifade ettiği anlam, hemen bütün insanlık için, benzer algı ve bilincin dışa yansımasının sonucu olarak, kişinin yaşamında ve sosyal hayatta somutlaşan davranışlara neden olmaktadır. Adalet ve özgürlük dürtüsünün tahrip edildiği ortamda bu dürtüye dayalı bilinç durumu, kişiyi ve toplumu tatmin olacak davranışlara iter. Türk halk hikâyelerinin en ünlülerinden olan Köroğlu destanında da, adalet ve özgürlük dürtüsünün normal koşullarda kişi ve toplum hayatında yansıma bulmayışına karşılık, bu dürtülerin tatmininin Köroğlu ve Arkadaşlarının hikâyesinde nasıl somut bir mücadeleye dönüştüğü örneklenmektedir. Köroğlu destanında, evrensel insani itkilerin Bolu Beyi’nin yönetim örneğinde görüldüğü gibi tahrif ve istismar edilmesine karşılık, yönetilenlerin nasıl tepki koyduğunu ve bu tepkiyi o günün koşullarında nasıl bir mücadeleye dönüştürdükleri anlatılmaktadır. Bu mücadele esnasında, adalet duygusunun itkisiyle oluşan toplumsal muhalefet ve bu muhalif karşı çıkışta insani duyguların nasıl bir estetik formda ortaya çıktığı vucut bulmaktadır. Köroğlu destanı, sadece hikâyesinin konusu itibariyle önem arzetmez, bunun yanında, destan dili, şiirsel söylemi, tasvirleri ve bu tasvirlerin zihindeki tahayyül ve imgelerinin şiirsel bir söylem içinde dışa yansıtılışı da bu destanı önemli kılmaktadır. Köroğlu destanıyla, Türk halkının tasavvuru ve kavramları algılamadaki zihinsel yetinin orijinalitesini anlamak bakımından da ayrıca incelenmeye değer bir edebi türle karşılaşırız. Bu edebi türün ihtiva ettiği felsefi arkaplan, Türk Halk Edebiyatı alanındaki eserlerin taşıdığı felsefi içeriği anlamada yol gösterici bir örneklik sağlamaktadır. Bu destan örneği bağlamında, Türk halkının muhayyilesindeki evrensel insani duyum ve algıların dışa yansıyış formlarını inceleme imkânı hâsıl olmaktadır. Bu çalışma, Türk insanının, düşünüş ve algısının yanında dilsel ve estetik yetisinin de iyi bir örneği durumundadır. Bu örnekten yola çıkarak, bu halkın muhayyilesi ve felsefi düşünüş becerisini anlamaya yönelik bir girişim gerçekleştirilmektedir.
Authors and Affiliations
Hüseyin Subhi Erdem
Keywords
Related Articles
- EP ID EP145192
- DOI -
- Views 84
- Downloads 0
Spinoza’nın Teolojik-Politik İnceleme’sinin Felsefî ve Teolojik Bağlamda Okunuşu Üzerine
Spinoza’nın hem kendi zihniyetindeki dinî ya da teolojik arkaplan hem de eserlerindeki dinî ve felsefî arkaplan göz ardı edilmediği zaman, ancak onun sağlıklı anlaşılması ve algılanması söz konusu olacaktır. Felsefe tari...
Toplumsal Paradigmanın Felsefî Düşünüşe Etkisi: Stoa ve Kant Örneği
Antik Yunan’da, site yönetiminin yerini merkezî imparatorluğa bırakması, insanın, değişen toplumsal paradigmaya göre yeniden tanımlanmasını gerektirmiştir. Helenistik dönem felsefesi bu çabanın bir ürünü sayılır. Benzer...
İbn Sînâ’nın Hudûs Yorumu
Bu makalede, Tanrı-âlem ilişkisi bağlamında ortaya çıkan ve âlemin varlık kazanmasının zamansallıkla olan irtibatını konu edinen hudûs kavramı, İbn Sînâ açısından ele alınmıştır. İbn Sînâ, ontolojisinde yer alan ay-üstü...
How World Does Language of Art Describe?
Each language in the context of communication symbolizes something. The what of what is symbolized determines the type of language. Therefore, one can speak of ordinary language, the language of science, the language of...
Al-Ghazālī’s Philosophical Theology
Frank Griffel, Oxford & New York: Oxford University Press, 2009, xiii + 408 Sayfa. ISBN 978-0-19-533162-2