Muzyka w postmodernistycznej powieści Herberta Rosendorfera „Budowniczy ruin”
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2019, Vol 1, Issue 11
Abstract
Utwór Herberta Rosendorfera Budowniczy ruin wpisuje się w nurt powieści postmodernistycznej. Wśród nawiązań do tekstów kultury należy wymienić przywołania tekstów literackich i dzieł muzycznych. Spośród pierwszych najważniejsze wydają się odwołania do powieści Jana Potockiego Rękopis znaleziony w Saragossie. Istnienie utworów muzycznych w powieści Rosendorfera, pisarza i muzykologa w jednej osobie, funkcjonuje na wielu poziomach. Należy tu przypomnieć koncepcję polskiego badacza Michała Głowińskiego, według której muzyka może pojawiać się w powieści na trzech poziomach – gdy jest elementem fabuły, gdy stanowi temat sama w sobie, gdy przywołane dzieło muzyczne zyskuje wymiar symboliczny w kontekście utworu muzycznego. Te trzy sytuacje literackie bez trudu można wskazać w dziele Rosendorfera. Szczególnie ważne i ciekawe okazuje się jednak aplikowanie wzorca konstrukcyjnego zaczerpniętego z obszaru muzyki na grunt dzieła literackiego. Taką możliwość funkcjonowania elementów muzyki w utworze literackim opisuje w swojej pracy Muzyczność dzieła literackiego Andrzej Hejmej. W Budowniczym ruin nawiązania konstrukcyjne wpisują się w specyfikę powieści postmodernistycznej: według Magdaleny Janoszki, będący ważną inspiracją dla Rosendorfera, Rękopis znaleziony w Saragossie Potockiego należy zaliczyć do powieści polifonicznych. Zgodnie z koncepcją Bachtina słowo nie istnieje w sposób wyizolowany i samoistny, lecz stanowi odpowiedź na inne słowa zapisane kiedyś wcześniej. Rosendorfer jako pisarz i muzykolog sprawnie porusza się w obszarze nawiązań do dzieł muzycznych i literackich. Pojawiają się więc przywołania utworów muzycznych – np. Don Giovanniego Mozarta i literackiego wątku Pamiętników Giacoma Casanovy. Austriacki pisarz pokazuje na kartach swego dzieła sylwetki muzyków – wirtuoza (którego melomani daremnie pragną usłyszeć na żywo), organisty wykonującego iście postmodernistyczną Musiquianę, wampirycznego kompozytora odbierającego swemu uczniowi każde napisane przezeń nowe dzieło. Muzyka okazuje się zatem w Budowniczym ruin tworzywem, z którego autor powieści współtworzy swe dzieło tak jak z motywów literackich.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Agnieszka Roguska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP641091
- DOI 10.5604/01.3001.0013.3526
- Views 53
- Downloads 0
Basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises, part 3: The means to heighten expression and individualisation and to enrich the sound of the full voice basso continuo
This is the last article from the cycle entitled Basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises. Continuing his discussion on the performance mean...
Ornamentacja w muzyce od XVI wieku do połowy XVIII stulecia, cz. I
Jednym z istotnych elementów składających się na praktyki ornamentacyjne są drobne formuły zdobnicze i ornamenty, z których wybrane, zostaną przedstawione w kolejnych częściach tego cyklu artykułów poświęconego zagadnien...
An artistic presentation of a music piece and a spiritual aspect of art from the perspective of a 20th century musician
In his article, the author decided to analyse the process of creation of an artistic presentation of a music piece in a performer’s work and to point at two tracks of this work type – emotional and intellectual. Konstan...
Podstawowe zagadnienia wykonawcze pełnogłosowego stylu akompaniamentu we Francji w latach 1690–1750 w świetle wybranych traktatów, część II: Struktura i język harmoniczny pełnogłosowej realizacji „basso continuo”
To drugi artykuł z cyklu omawiającego podstawowe zagadnienia wykonawcze pełnogłosowego stylu akompaniamentu we Francji w latach 1690–1750 w świetle wybranych traktatów. W swoich dalszych rozważaniach na temat pełnogłosow...
Cello in the Baroque, part 1
The article was based on a fragment of the author’s doctoral dissertation entitled The birth of cello as a solo instrument – instruments, practice, and selected literature examples (Academy of Music in Łódź, chapter The...