O (nie)trafności Ogólnego Czynnika Osobowości (GFP)
Journal Title: Roczniki Psychologiczne - Year 2014, Vol 17, Issue 2
Abstract
W pracy podjęto problem trafności Ogólnego Czynnika Osobowości (General Factor of Personality, GFP). Analiza bazowała na danych zebranych ogółem w grupie 1906 osób (878 kobiet i 1028 mężczyzn w wieku 18-66 lat). GFP wyodrębniono na podstawie wyników badania kwestionariuszem NEO-FFI, zaś wyniki skal badających cechy Pięcioczynnikowego Modelu Osobowości (PMO) oraz czynnika GFP odniesiono do 15 wybranych zmiennych kryterialnych: nasilenia objawów PTSD, uogólnionego poczucia własnej skuteczności, objawów osobowości schizotypowej, stylów zachowania w konflikcie (konsens, unikanie, dominacja, uleganie i kompromis) oraz behawioralnych czynników ryzyka chorób somatycznych (choroby wieńcowej i nowotworowej): Typu A, Typu 1, Typu 2 i Typu 4 osobowości oraz depresyjności, uległości i wrogości. Uzyskane wyniki wskazały na słabość pomiaru GFP (niska rzetelność, nieadekwatne dopasowanie modelu jednoczynnikowego do struktury skal NEO-FFI) oraz dużą zmienność trafności GFP. Analiza porównawcza zmiennych kryterialnych, dla których zarówno GFP, jak i skale PMO charakteryzowała wysoka trafność z przypadkami zmiennych wykazujących niską trafność czynnika GFP przy wysokiej trafności skal źródłowych, pozwoliła na zidentyfikowanie przyczyn zróżnicowania trafności GFP. Wynika ona z niskiego skorelowania skal PMO, skutkującego odmiennością wzorca interkorelacji skal od wzorca ich skorelowania ze zmiennymi kryterialnymi. W dyskusji wskazano na ograniczony sens teoretyczny i empiryczny czynnika GFP, zasadniczo odmienny od stosowanego w badaniach nad inteligencją czynnika ogólnego g, generowanego z testów zdolności czy nawet skal osobowości, które są agregatami wysokoskorelowanych cech niższego rzędu.
Authors and Affiliations
Bogdan Zawadzki, Jan Strelau
Keywords
Related Articles
- EP ID EP148223
- DOI -
- Views 89
- Downloads 0
Wielość ról a poczucie tożsamości u kobiet we wczesnym i późniejszym okresie dorosłości
Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w grupie 80 kobiet w wieku 19-25 lat oraz 72 kobiet w wieku 40-74 lata. Analizie poddano związki składowych złożoności Ja (liczby aspektów Ja i stopnia ich treściowego pow...
Krótki inwentarz osobowości TIPI-P w badaniach polskich
Artykuł przedstawia polską adaptację krótkiego inwentarza osobowości Ten Item Personality Inventory (TIPI-P), który służy do pomiaru pięciu wymiarów osobowości opisywanych w modelu Wielkiej Piątki. Treść pozycji została...
Wielowymiarowe i dynamiczne Ja podstawą tożsamości
Artykuł przedstawia współczesne ujęcia systemu Ja, koncentrując się na perspektywie psychologii społeczno-poznawczej. Jest to tłem do wyjaśnienia zależności między Ja a tożsamością osobistą. Wyznaczenie relacji między ty...
Indicators of deception in different lie scenarios
The current study was designed to assess the presence of deception indicators in truthful and deceptive statements. Four independent raters watched 80 statements on three different topics and evaluated the presence of 11...
Who is the psychologist among people? Notes on the margin of Katarzyna Sikora's article
Katarzyna Sikora's question about the nature of ethical good that underlies the codes of psychologists' professional ethics is justified. It leads to reflection on the nature of good, which, however, does not preoccupy...