Wpływ nauczania Soboru Watykańskiego II na rozwój zakonów na rządzonej przez Sowietów Litwie
Journal Title: Pamięć i Sprawiedliwość; Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej - Year 2017, Vol 29, Issue 1
Abstract
W artykule przedstawiona została sytuacja i rozwój zakonów katolickich na sowieckiej Litwie po ich likwidacji w latach czterdziestych. Jako punkt zwrotny w powojennych dziejach zgromadzeń zakonnych potraktowany został Sobór Watykański II, a szczególnie jego nauczanie, odnoszące się do życia zakonnego. Najwięcej miejsca w artykule poświęcono właśnie okresowi posoborowemu: latom siedemdziesiątym i osiemdziesiątym na Litwie. Analiza oparta jest na źródłach archiwalnych, powstałych zarówno w strukturach władzy (przede wszystkim KGB), jak i w środowisku poszczególnych zakonów. Zostały też wykorzystane relacje ustne, zapisane w na potrzeby różnych badań. Uwzględniona została nie tylko sytuacja zakonów na Litwie. Ważnym czynnikiem przemian posoborowych była odbudowa lub nawiązanie kontaktów z Kościołem powszechnym za „żelazną kurtyną”, co czasem działo się poprzez kontakty w innych krajach bloku sowieckiego (Polska, Niemcy Wschodnie). Paradoksalnie, nawiązanie takich kontaktów, szczególnie w przypadku zgromadzeń żeńskich, okazało się łatwiejsze niż stworzenie jakiejś współpracy między polskimi a litewskimi wspólnotami zakonnymi, gdyż nie utrzymywały i nie próbowały nawiązać żadnych wzajemnych relacji w okresie sowieckim. Artykuł skoncentrowany jest przede wszystkim na „litewskiej” części życia zakonnego. Odbywało się ono w warunkach podziemnych, co ograniczało dostęp do wiedzy na temat nauczania soborowego i wpływało na możliwości i specyfikę wprowadzenia go w życie. Mimo to większość zakonów podjęła wysiłki zmierzające do odnowy i poprawy jakości formacji kandydatów, lepszego przygotowania teologicznego zakonników i zakonnic, budowania i potrzymania więzi wspólnotowych w zgromadzeniach. Takie wysiłki podjęły liczne zgromadzenia żeńskie. Wśród męskich szczególnie zaangażowani byli jezuici i marianie. Te dwie kongregacje jako pierwsze zbudowały trwałe kontakty ze swoimi ośrodkami poza Litwą, co wpłynęło na dynamikę wprowadzania zmian posoborowych w tych właśnie wspólnotach. W innych zgromadzeniach męskich (franciszkanie, salezjanie, dominikanie) ożywienie nastąpiło później – dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.
Authors and Affiliations
Arūnas Streikus
Keywords
Related Articles
- EP ID EP348208
- DOI -
- Views 88
- Downloads 0
Maoizm nad Wisłą? Działalność Komunistycznej Partii Polski Kazimierza Mijala
Komuniści, którzy krytykowali politykę kierownictwa PZPR z pozycji pryncypialnych, w grudniu 1965 r. założyli nielegalną organizację pod nazwą Komunistyczna Partia Polski. Niekwestionowanym liderem tej grupy został Kazim...
Roszczenia majątkowe osób poszkodowanych działaniami komunistycznego państwa i sposób ich zaspokajania w okresie "odwilży" (1955-1957). Zarys problematyki
Artykułu jest próbą przybliżenia problemu odszkodowań wypłacanych w latach „odwilży” ofiarom komunistycznego bezprawia. Tematyka ta należała do najistotniejszych w omawianym okresie i wiązała się ściśle z bezprecedensową...
Duszpasterstwo polonijne Kościoła rzymskokatolickiego w ostatnim programie rządowym PRL
Władze partyjno-rządowe w ostatnim programie PRL przewidzianym na lata 1986–1990 wytyczyły kierunki oddziaływań państwa na Polonię. Niniejszy artykuł przybliża ów program, który opracowała Międzyresortowa Komisja do spra...
Polski rok 1956 z perspektywy poselstwa Kanady
Artykuł opisuje reakcje poselstwa Kanady na zmieniającą się sytuację polityczną w PRL w 1956 r. Na podstawie dokumentów znajdujących się w zasobie Library and Archives Canada w Ottawie: raportów, analiz i notatek przesył...
Konserwatyzm czy rewolucja? Próba klasyfikacji ideowej środowiska „Buntu Młodych” i „Polityki” (1931–1939)
The article describes the main points of political thinking of writers focused around “Bunt Młodych” (Rebel of the Young) – from 1937 called “Polityka” (Politics) magazine. In the 30s, when many of radical ideas were ver...